1- دانشیار و عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی دانشکده الهیات و ادیان ، m_mohases@sbu.ac.ir
2- دانشگاه علامه طباطبایی
چکیده: (696 مشاهده)
بر مبنای یافتههای اخیر علوم شناختی، ذهن انسان با بهرهگیری از تجربههای حسی روزمره به بازنمایی مفاهیم انتزاعی بر پایۀ مفاهیم عینی میپردازد. در قرآن کریم نیز شواهد فراوانی از این نحوه مفهومسازی مشاهده میشود. در پژوهش حاضر، دو آیه از آیات قرآنی که به زوایای پر اهمیت در مفهومسازیهای استعاری درباره زنان پرداخته، در ترجمههای انگلیسی خانمها بختیار و صفار زاده و ترجمههای فارسی دهه اخیر مورد بررسی و تحلیل قرار میگیرد. این استعارهها در بستر گستردهای از انگارههای فرهنگی شکل گرفتهاند و متأثر از تجربههای رایج دوران نزول قرآن هستند. مفاهیمی نظیر «لباس» و «کشتزار»، از جمله حوزههای مبدئی هستند که قرآن برای مفهومسازی نحوه تعامل زنان و مردان از آنها بهره گرفته است. در گام نخست نامنگاشتهای تسهیلگر در درک این دو مفهوم استعاری و تناظرهای میان قلمرو معنایی مبدأ و مقصد در آنها مشخص میشوند. این بررسی درجۀ بالایی از نظاممندی در استعارههای زبانی مربوط به زنان را نشان میدهد و در ساختاری کلنگر، یک مدل شناختی مطلوب در فرهنگ قرآنی را بازنمایی میکند. در ادامه ضمن دستهبندی ترجمهها بر اساس روشهای مختلف و با توجه به عناصر مفهومی حوزههای مبدأ (لباس و حرث)، به مقایسه معادلیابی مترجمان پرداخته میشود. بر اساس مبانی نظری پژوهش، ارائه ترجمه موفق در گرو انتخاب معادلی است که بیشترین قلمرو معنایی حوزه مبدأ را پوشش دهد. نتایج پژوهش نشان میدهد از میان 24 ترجمه انتخابی، معادلیابی آقای ملکی برای هر دو استعاره مفهومی، بیش از همه به این معیار نزدیک شده است.
نوع مقاله:
پژوهشی اصیل |
موضوع مقاله:
هنر و علوم انسانی (عمومی) دریافت: 1402/6/19 | پذیرش: 1402/9/19 | انتشار: 1401/12/10