1- گروه علوم قرآن و حدیث دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه حکیم سبزواری ، m.mostafaei@hsu.ac.ir
2- گروه علوم قرآن و حدیث دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه حکیم سبزواری
چکیده: (4178 مشاهده)
واژۀ تکآمدِ «هلوع» در قرآن (معارج/ 19) به تصریح برخی مفسران و براساس آرای مختلف لغوی و تفسیری، از لغات غریب و دشوارفهم قرآن است که تعریف آن به «جزوع» و «منوع» در دو آیۀ بعدی، دانشمندان را از ضبط دقیق معنای آن غافل کرده است. کشف معنای اصلی مادۀ هلع و نمودهای مختلف آن از طریق بررسیهای لغوی، هدف اول این جستار بوده و البته سؤال اصلی، نحوۀ ارتباطِ هلوع با جزع و منع، آنهم در صیغۀ مبالغۀ آنها است. دو معنا و تفسیر مشهور هلوع به «شدتِ جزع» و «شدتِ حرص»، از عهدۀ برقراری این ارتباط برنمیآیند. تحقیق حاضر با روش توصیفیـ تحلیلی روشن میکند که معنای محوری هلوع، «خالی بودن درون از منبع قوت» است که از طرفی با ضعف و سستی همراه است و از طرف دیگر در دو شاخۀ «سبکی» و «گرسنگی شدید» سر برمیآورد. هریک از ایندو، با نوعی بیقراری و حرکت همراه است و در حضور عوامل شتابدهنده، نمودهای مختلف سرعت، جدیت، مبالغه و ... در این ماده تجلی مییابد. هلوع در قرآن، درباره انسانِ تهی از ایمان و مضطرب بهکاررفته و ناظر به مبالغه و شدتِ عمل او در شر و خیر است؛ یعنی، مستقیماً به معنای جزع و منع ارتباطی ندارد.
نوع مقاله:
مقالات علمی پژوهشی |
موضوع مقاله:
هنر و علوم انسانی (عمومی) دریافت: 1399/10/30 | پذیرش: 1400/1/20 | انتشار: 1400/3/10