بررسی ترجمه گفتگوهای قرآنی با تکیه بر تعادل پویا (بررسی موردی ترجمه خواندنی قرآن علی ملکی)

نوع مقاله : پژوهشی اصیل

نویسندگان
1 عضو هیات علمی گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره)
2 دانشگاه بین‌المللی امام خمینی (ره)
چکیده
عنصر گفت­ وگو از راه­های اصلی گسترش داستان و تصویر منش­ها و بازنمود موقعیت­ هاست. در آیات قرآن کریم، گفت­وگوها، به ویژه در دل قصص قرآنی، جایگاهی برجسته­ و پربسامد دارد. یکی از شاخصه ­های برجسته این گفتگوها، تبلور الحان متعدد شخصیت­ هاست که بر پایه کیفیت آرایش واژه ­ها، دلالت عناصر بلاغی جمله، التفات و شگردهای آوایی دیگر شکل یافته و گویای شیوه­ ی گفتاری متمایز هر شخصیت است. احیای این ویژگی در زبان ترجمه، مستلزم توجه به ظرفیت ­های زبان مقصد و همه عناصر سبک­ ساز کلام است تا تنوّع الحان و سبک گفتگوی شخصیت ­ها در زبان مقصد بازنمایی شود. در جستار حاضر تلاش گردید با تکیه بر روش توصیفی­ تحلیلی و با گزینش شماری از آیات مبتنی بر گفت ­وگوهای قرآنی در ترجمه خواندنی قرآن از علی ملکی، راهکارهای مترجم در انتقال سبک خطاب­ های قرآنی، مورد تحلیل قرار گیرد. نتایج این بررسی بیانگر آن است که مترجم در این ترجمه با راهبردهایی چون توجه به معنای سبکی واژه­ها، نحوه ترکیب کلمات در جمله، استفاده از افزوده­ های غرابت ­زدا، بهره­ گیری از واژه ها و تعابیر گفتارمحور، به بازآفرینی سبک گفتگوها، اهتمام داشته است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


قرآن کریم
احمدخانی، محمدرضا، (1393)، «بررسی جامعه‌شناختی عبارات خطاب در فارسی گفتاری محاوره‌ای»، زبان‌شناخت، سال پنجم، شماره اول، صص: 1ـ 18.
امامی، کریم، (1372)، از پست و بلند ترجمه، تهران: انتشارات نیلوفر.
باقری، محمدمهدی؛ ملکی، علی؛ (1394)، «معرفی ترجمه خواندنی قرآن (بخش 2)»، ترجمان وحی، سال 19، شماره 37، صص: 113ـ 136س.
پالامبو، گیزپه، (1392)، اصطلاحات کلیدی در مطالعات ترجمه، ترجمه فرزانه فرحزاد و عبداله کریم زاده، تهران: قطره.
جواهری، محمدحسن، (1389)، درسنامه ترجمه: اصول، مبانی و فرآیند ترجمه قرآن کریم، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
خزاعی فر، علی، (1384)، «نظریه ترجمه، دیروز و امروز»، نامه فرهنگستان، شماره 4، صص: 69ـ 79.
خزاعی فر، علی، (2018)، «سبک نویسنده و سبک مترجم»، فصلنامه مترجم، سال بیست و هفتم، شماره 64، صص: 3ـ 14.
الخطیب، عبدالکریم، (1975)، القصص القرآنی فی منطوقه و مفهومه، بیروت: دارالمعرفه.
داد، سیما، (1387)، فرهنگ اصطلاحات ادبی، چاپ چهارم، تهران: انتشارات مروارید.
صانعی‌پور، محمدحسن، (1390)، مبانی تحلیل کارگفتی در قرآن کریم، تهران: دانشگاه امام صادق (ع).
صلیبی، ژاسنت، (1390)، «تحلیلی بر سهم ارتباطات غیرکلامی در کنش اجتماعی»، جامعه‌پژوهی فرهنگی، سال دوم، صص: 101ـ 109.
طباطبایی، محمدحسین، (1374)، المیزان فی تفسیر القرآن، مترجم: محمدباقر موسوی، قم: جامعه مدرسین حوزه علمیه قم (دفتر انتشارات اسلامی).
فضل الله، محمدحسین، (1996)، الحوار فی القرآن: قواعده، أسالیبه ومعطیاته، بیروت: دارالملاک.
لطفی‌پور ساعدی، کاظم، (1371)، درآمدی به اصول و روش ترجمه، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
ماندی، جرمی، (1397)، معرفی مطالعات ترجمه: نظریه‌ها و کاربردها، ترجمه علی بهرامی و زینب تاجیک، ویراست چهارم، تهران: رهنما.
ملکی، علی، (1395)، «مبانی و ویژگی‌های ترجمه خواندنی قرآن با نگاه تفسیری و پیام‌رسان»، ترجمان وحی، سال 18 و 19، شماره 35 تا 38، صص: 1ـ 42.
ملکی، علی، (1395)، ترجمه قرآن (ترجمه خواندنی قرآن: ترجمه تفسیری و پیام‌رسان)، تهران: مؤسسه قرآنی بهار دل.
موسوی گرمارودی، علی، (1384)، ترجمه قرآن، چاپ دوم، تهران: قدیانی.
موسوی، شایسته سادات، (1399)، «سازوکار ترجمه‌ها در غرابت‌زدایی از گفتمان نقد و نظریه ادبی با تمرکز بر ارتباط «لحن»، «صدا» و «قدرت»، مجله نقد و نظریه ادبی، سال پنجم، شماره 9، صص: 169ـ 194.
نصیری، حافظ، (1390)، روش ارزیابی و سنجش کیفی متون ترجمه شده از عربی به فارسی، تهران: سمت.
یل‌شرزه، رضا؛ منصفی، رؤیا؛ (1400)، «ترجمه مخاطب محور قرآن خواندنی علی ملکی: رویکردی نو به ترجمه قرآن»، مجله مطالعات زبان و ترجمه، شماره چهارم، صص: 186ـ 212.
یول، جورج، (1387)، کاربردشناسی زبان، ترجمه محمد عموزاده مهدیرجی و منوچهر توانگر، تهران: سمت.