یکی از چالشها در تفسیر و ترجمه قرآن کریم، در لغات قریب المعنی است که از آنها به مترادفات تعبیر میشود. با پذیرش اصل عدم ترادف در قرآن کریم، اهمیت و ظرافت کار تفسیر و ترجمه قرآن بیشتر آشکار میشود؛ زیرا گاهی در برابر چندین واژه از واژگان قرآن کریم در زبان مقصد تنها یک لفظ میتوان بیان کرد. دقت در گزینش واژگان ترجمه در اینگونه موارد، مخاطب را به معنا و هدف اصلی و حکمت گزینش این واژگان از سوی خداوند متعال نزدیکتر کرده و علاوه بر رعایت موازین نهفته در حقیقت واژهها، به آشکار کردن اعجاز بلاغی قرآن، بیش از پیش میپردازد، پژوهش حاضر با شیوه توصیفی-تحلیلی درصدد بوده است با انتخاب یک نمونه از این واژگان مترادف که واژه عهد و میثاق در ذیل آیه 27 سوره بقره میباشد و بررسی واژه نقض که از افعال مشترک بهکار رفته برای این دو واژه در قرآن کریم است، ابتدا جنبههای معنایی واژهها را تبیین نماید و با توجه به این جنبهها و تفاوتهای معنایی تبیین گشته، رویکرد مترجمان و مفسران را مورد بررسی و ارزیابی قرار دهد و در پایان معادل واژگانی مناسبی را در ترجمه فارسی ارائه کند؛ نتایج پژوهش نشان میدهد واژه نقض یک مفهوم شنیداری و صدا داشتن را در خود نهفته دارد که در زبان فارسی معادل دقیقی ندارد و دو واژه عهد و میثاق مترادف نیستند و دارای تفاوت معنایی ظریفی میباشند که مناسب است در ترجمهها انعکاس یابند.
قرآن کریم
1. ابن اثیر، مبارک بن محمد، النهایه فی غریب الحدیث و الأثر، قم: موسسه مطبوعاتی اسماعیلیان، (1367ش).
2. ابنجوزی، عبدالرحمن بن علی، زاد المسیر فی علم التفسیر، بیروت: دار الکتاب العربی، ( 1422ق).
3. ابن درید، محمد بن حسن، جمهره اللغه، بیروت: دار العلم للملایین، (1988 م).
4. ابن عصفور، علی بن مومن، شرح جمل الزجاجی، بیروت: دار الکتب العلمیه، بی تا.
5. ابن فارس، احمد بن فارس، معجم مقاییس اللغه، قم: مکتب الاعلام الاسلامی، (1404ق).
6. ابنابیحاتم، عبدالرحمن بن محمد، تفسیر القرآن العظیم (ابن ابی حاتم)، ریاض: مکتبه نزار مصطفی الباز، (1418ق).
7. ابنعاشور، محمدطاهر، تفسیر التحریر و التنویر، بیروت: مؤسسه التاریخ العربی، (1420ق).
8. ابنعطیه، عبدالحق بن غالب، المحرر الوجیز فی تفسیر الکتاب العزیز، بیروت: دار الکتب العلمیه، (1422ق).
9. ابوالسعود، محمد بن محمد، تفسیر ابی السعود (ارشاد العقل السلیم الی مزایا القرآن الکریم)، بیروت: دار إحیاء التراث العربی، (1983 م).
10. ابوالفتوح رازی، حسین بن علی، روض الجنان و روح الجنان فی تفسیر القرآن، مشهد مقدس: آستان قدس رضوی، بنیاد پژوهشهای اسلامی، (1408 ق).
11. ازهری، محمد بن احمد، تهذیب اللغه، بیروت: دار احیاء التراث العربی، (1421ق).
12. الهی قمشهای، مهدی، ترجمه قرآن (الهی قمشهای)، قم: فاطمه الزهراء، (1380ش).
13. انصاریان، حسین، ترجمه قرآن (انصاریان)، قم: اسوه، (1383ش).
14. آیتی، عبدالمحمد، ترجمه قرآن (آیتی)، صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران، تهران: انتشارات سروش، (1374ش).
15. بیضاوی، عبدالله بن عمر، أنوار التنزیل و أسرار التأویل (تفسیر البیضاوی)، بیروت: دار إحیاء التراث العربی ، (1418ق).
16. جوهری، اسماعیل بن حماد، الصحاح: تاج اللغه و صحاح العربیه، بیروت: دار العلم للملایین، (1376ق).
17. حسینی طهرانی، هاشم، علوم العربیه، تهران: مفید، (1364ش).
18. راغب اصفهانی، حسین بن محمد، مفردات الفاظ قرآن، غلامرضا خسروی حسینی، تهران: مرتضوی، (1374ش).
19. رضی الدین استر آبادی، محمد بن حسن، شرح شافیه ابن الحاجب، بیروت: دار الکتب العلمیه، بی تا.
20. رهنما، زینالعابدین، قرآن مجید با ترجمه و جمعآوری تفسیر (زینالعابدین رهنما)،تهران: سازمان اوقاف، (1354ش).
21. زمخشری، محمود بن عمر، أساس البلاغه، بیروت: دار صادر، (1979م).
22. _______________، الفائق فی غریب الحدیث، بیروت: دار الکتب العلمیه، ) 1417ق. (
23. _______________، الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل و عیون الأقاویل فی وجوه التأویل، بیروت: دار الکتاب العربی، (1407 ق).
24. سامرایی، فاضل صالح، معانی الابنیه فی العربیه، عمان: عمار، (2007م).
25. سکاکی، یوسف بن ابی بکر، مفتاح العلوم،، بیروت: دار الکتب العلمیه، بی تا.
26. سیرافی، حسن بن عبد الله، شرح کتاب سیبویه، بیروت: دار الکتب العلمیه، بی تا.
27. سیوطی، عبد الرحمن بن ابی بکر، همع الهوامع شرح جمع الجوامع فی النحو،بیروت، دار إحیاء التراث العربی، بی تا.
28. شعرانی، ابوالحسن، قرآن مجید، ترجمه قرآن (شعرانی)، تهران: کتابفروشی اسلامیه، (1374ش).
29. صاحب، اسماعیل بن عباد، المحیط فی اللغه، بیروت: عالم الکتب، (1414ق).
30. صافی، محمود، الجدول فی إعراب القرآن و صرفه و بیانه مع فوائد نحویه هامه، دمشق: دار الرشید، (1418ق).
31. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، تهران: ناصر خسرو ، (1372ش).
32. طریحی، فخر الدین بن محمد، مجمع البحرین، تهران: مرتضوی، (1375ش).
33. طوسی، محمد بن حسن، التبیان فی تفسیر القرآن، بیروت: دار إحیاء التراث العربی، بیتا.
34. عسکری، حسن بن عبدالله، الفروق فی اللغه، بیروت: دار الافاق الجدیده، (1400ق).
35. عکبری، عبدالله بن حسین، التبیان فی إعراب القرآن، ریاض: الأفکار الدولیه ، (1419ق).
36. فراهیدی، خلیل بن احمد، کتاب العین، قم: نشر هجرت، (1409ق).
37. فخر رازی، محمد بن عمر، التفسیر الکبیر (مفاتیح الغیب)، بیروت: دار إحیاء التراث العربی ، (1420ق).
38. فولادوند، محمدمهدی، ترجمه قرآن (فولادوند)،تهران: دفتر مطالعات تاریخ و معارف اسلامی، (1418ق).
39. قدیمی نژاد شالکوهی، سیدعباس، مفردات قرآنی از دیدگاه ادبیات معناگرا، قم: لاهیجی، (1400ش).
40. مبرد، محمد بن یزید، المقتضب،بیروت: دار الکتب العلمیه، بی تا.
41. مرکز فرهنگ و معارف قرآن، ترجمه قرآن (مرکز فرهنگ و معارف قرآن)،قم: (انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم)، (1385 ش).
42. مشکینی اردبیلی، علی، ترجمه قرآن (مشکینی)، قم: نشر الهادی، (1381ش).
43. مصباحزاده، عباس، ترجمه قرآن (مصباح زاده)،تهران: بدرقه جاویدان، (1380ش).
44. مصطفوی، حسن، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، (1368ش).
45. معزی، محمدکاظم، ترجمه قرآن (معزی)، قم: اسوه، (1372 ش).
46. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن (مکارم)،قم: دفتر مطالعات تاریخ و معارف اسلامی، (1373ش).
47. موسوی گرمارودی، علی، ترجمه قرآن (گرمارودی)،تهران: قدیانی، (1384ش).
48. ناظر الجیش، محمد بن یوسف، شرح التسهیل المسمی تمهید القواعد بشرح تسهیل الفوائد،قاهره: دار السلام، بی تا.
49. نحاس، احمد بن محمد، اعراب القرآن، بیروت: دار الکتب العلمیه، (1421ق).
50. مقاتل بن سلیمان، تفسیر مقاتل بن سلیمان،بیروت: دار إحیاء التراث العربی،(1423ق).
51. مهنا، عبد الله علی، لسان اللسان: تهذیب لسان العرب، بیروت: دار الکتب العلمیه، (1413ق).
52. نسفی، عبدالله بن احمد، تفسیر النسفی مدارک التنزیل و حقایق التاویل، بیروت: دار النفائس ، (1416ق).
قدیمی نژاد شالکوهی,سید عباس , مهدوی آرا,مصطفی و تالی طبسی,مرضیه . (1401). نقد تفسیری- ترجمهای واژگان نقض، عهد و میثاق در آیه 27 سوره بقره. جستارهای قرآنی و حدیثی مدرس, 9(17), 196-222.
MLA
قدیمی نژاد شالکوهی,سید عباس , مهدوی آرا,مصطفی , و تالی طبسی,مرضیه . "نقد تفسیری- ترجمهای واژگان نقض، عهد و میثاق در آیه 27 سوره بقره", جستارهای قرآنی و حدیثی مدرس, 9, 17, 1401, 196-222.
HARVARD
قدیمی نژاد شالکوهی,سید عباس,مهدوی آرا,مصطفی,تالی طبسی,مرضیه. (1401). 'نقد تفسیری- ترجمهای واژگان نقض، عهد و میثاق در آیه 27 سوره بقره', جستارهای قرآنی و حدیثی مدرس, 9(17), pp. 196-222.
CHICAGO
سید عباس قدیمی نژاد شالکوهی, مصطفی مهدوی آرا و مرضیه تالی طبسی, "نقد تفسیری- ترجمهای واژگان نقض، عهد و میثاق در آیه 27 سوره بقره," جستارهای قرآنی و حدیثی مدرس, 9 17 (1401): 196-222,
VANCOUVER
قدیمی نژاد شالکوهی,سید عباس,مهدوی آرا,مصطفی,تالی طبسی,مرضیه. نقد تفسیری- ترجمهای واژگان نقض، عهد و میثاق در آیه 27 سوره بقره. جستارهای قرآنی و حدیثی مدرس, 1401; 9(17): 196-222.