بررسی گونه‌های تأثیرپذیری طاهره صفارزاده در ترجمه قرآن کریم از زبان واسطه (سطح واژگان و نحو)

نوع مقاله : مقالات علمی پژوهشی

نویسندگان
1 عضو هیات علمی دانشگاه گنبد کاووس
2 دانشگاه زابل
3 دانشگاه تهران
چکیده
متن قرآن کریم در عین اینکه روشن و فهمشدنی است، معناهای ظریف بسیاری دارد و با نحوی بلیغ و ایجازی بینظیر نگاشته شده‌است. طبق این توصیف، در ترجمه قرآن لازم است، هم سادگی متن، برگردان شود و هم ظرایف معنایی و بلاغی و نحوی آن مورد توجه قرار گیرد. ترجمه طاهره صفارزاده از قرآن کریم، با زبانی روشن و همهفهم نوشته شده‌است؛ اما در جاهایی، دلالتهای معنایی واژگان و نحوِ متن، با دقت و ایجاز برگردان نشده‌است. نگارندگان مقاله حاضر با بررسی ترجمه فارسی قرآن کریم از طاهره صفارزاده و مقایسه آن با واژگان و ساختارهای نحوی متن عربی دریافتند که بخشهایی از این ترجمه، از متن عربی فاصله دارد و متأثر از ترجمه انگلیسی قرآن است. برای تحقق این هدف، متن چهار جزء آخر ترجمه طاهره صفارزاده، با قرآن کریم و ترجمه انگلیسی قرآن از عبدالله یوسف علی مطابقت داده‌ و گونههای تأثیرپذیری صفارزاده از ترجمه انگلیسی استخراج و تحلیل شد. با بررسی‌های دقیق، این نتیجه به دست آمد که در ترجمه صفارزاده تغییراتی نظیر نادستوری‌بودن، افزوده‌های زبانی، تغییر دلالت، برابرنهادهای نامناسب و برابرنهادهای توصیفی صورت گرفته که تحت‌تأثیر ترجمه انگلیسی بوده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


قرآن کریم. ترجمه: صفارزاده، طاهره. چ1. تهران: مؤسسه فرهنگی جهان رایانه کوثر. (1380ش).
ابن کثیر، أبوالفداء. تفسیر القرآن العظیم. ط2. بیروت: دار المعرفه. (1992م).
انیس، ابراهیم و دیگران. المعجم الوسیط. ترجمه‌: بندرریگی، محمد. چ2. تهران: اسلامی. (1382ش).
اولمان، استفان. دور الکلمه فی اللغه. ترجمه: کمال محمد بشر. ط10. القاهره: مکتبه الشباب. (1976م).
بستانی، فؤاد افرام. منجد الطلاب. ترجمه: بندرریگی، محمد. چ1. تهران: اسلامی. (1389ش)
بستانی، قاسم. «تغییر معنایی واژگان در قرآن کریم». دانشگاه اصفهان: پژوهش‌های زبان‌شناختی قرآن. دوره4. شماره2. صص 37-58. (1394ش).
تک‌تبار، حسین. «ترجمه طاهره صفارزاده: ترجمه‌ای ارتباطی از قرآن کریم». دانشگاه تربیت مدرس: مطالعات ترجمه قرآن و حدیث. دوره2. شماره3. صص 27-47. (1394ش).
حسن، محمد عبدالغنی. فن الترجمه فی الأدب العربی. ط1. القاهره: الدار المصریه. (1966م).
ذوالفقاری، حسن. آیین نگارش و ویرایش. چ2. تهران: فاطمی. (1399ش).
شمس‌آبادی، حسین. تئوری ترجمه و ترجمه کاربردی از عربی به فارسی. چ1. تهران: چاپار. (1380ش).
عمر، أحمد مختار. علم الدلاله. ط2. القاهره: عالم الکتب. (1988م).
فتحی مظفری، رسول و همکاران. «کاربردشناسی معانی ارجاعی واژگان در فرایند ترجمه نهج‌البلاغه». دانشگاه تربیت مدرس: مطالعات ترجمه قرآن و حدیث. دوره4. شماره7. صص 95-123. (1396ش).
قرطبی، أبوعبدالله. الجامع لأحکام القرآن. ط3. بیروت: دار إحیاء التراث العربی. (2006م).
کمالی، محمد جواد. «حذف و اضافه در ترجمه». مشهد: مترجم. دوره10. شماره12. صص 16-30. (1372ش).
مبارک، محمد. فقه اللغه وخصائص العربیه. ط7. بیروت: دار الفکر. (1981م).
مجمع اللغه العربیه. المعجم الوسیط. ط2. القاهره: مکتبه الشروق الدولیه. (2004م).
مصطفوی، حسن. التحقیق فی کلمات القرآن. ط1. طهران: مرکز النشر العلامه المصطفوی. (۱۳۹۳ق).
هاشمی، أحمد. جواهر البلاغه فی المعانی والبیان والبدیع. تحقیق: الصمیلی، یوسف. ط3. بیروت: المکتبه العصریه. (2001م).
Berman, Antoine. “La traduction comme espace de la traduction”. Palimpsestes. Volume 2. Issue 4. Pp 1-7. (1990).
Dollerup, Cay. “Relay and Support Translations. In A. Chesterman (Eds.)”. Philadelphia: John Benjamins. Volume 4. Issue 8. Pp 17-26. (2000).
Newmark, Peter. A textbook of translation. NewYork: Prentice-Hall. (1988).
Pieta, Hanna. What do (we think) We Know about Indirectness in Literary Translation? A Tentative Review of the State-of-the-art and Possible Research Avenues. Lleida: Punctum. (2014).
Radó, Gyorgy. “Indirect translation”. Babel. Volume 21. Issue 2. Pp 51-59. (1975)
Ringmar, Martin. Round about Routes: Some Remarks on Indirect Translations. In F. M. Leuven (Ed.), Selected Papers of the CETRA Research Seminar in Translation Studies. CETRA. (2006).
Webster, Merriam. Webster's Dictionary of English Usage. United States of America: Merriam Webster. (1989).