نقد و بررسی معنای «ال» در ترجمه صد آیه اول قرآن کریم (مطالعه موردی ترجمه رضایی اصفهانی)

نوع مقاله : مقالات علمی پژوهشی

نویسندگان
1 گروه زبان و ادبیات عرب، دانشگاه سمنان، ایران
2 دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم و رئیس دانشکده علوم قرآنی شاهرود، شاهرود، ایران
چکیده
از مواردی که در برگردان آیات قرآن کریم کم‌تر مورد توجه قرار گرفته، معانی مختلف ال و خصوصاً ال عهد ذهنی بلاغی است و این مسأله موجب آسیب در ترجمه می­شود، ال عهد ذهنی در بلاغت و علم نحو معانی متفاوتی نسبت به هم دارد که قدماء به این مورد اشاره نکرده­اند. این مقاله به روش توصیفی - تحلیلی به معناشناسی ال در محدوده صد آیه اول قرآن کریم در ترجمه محمدعلی رضایی اصفهانی می­پردازد و از این رهگذر به دنبال تحلیل دقیق معانی ال و بررسی راه­های نمایش آن­ها در ترجمه مذکور می­باشد. روش مترجم در ترجمه انواع مختلف ال استخراج شده است و در برخی از ترجمه­های ارائه شده در این دامنه پژوهشی، ملاحظاتی مطرح گردیده است. نتایج تحقیق حاکی از آن است که در ترجمه عهد حضوری تنها با ترجمه نمودن اسم اشاره و حرف ندا در کنار اسم معرفه می­توان مفهوم حضور در ال را آشکار نمود. چنانکه در زبان عربی نیز نشانه عهد حضوری بودن ال، وجود این قرائن می­باشد و مترجم نیز همین طریق را پیموده است و توضیح بیشتری نمی­دهد و برای رساندن عهد ذکری صریح، لفظ«این» را اضافه نموده و برای نمایش ال موصوله تعبیر به «کسانی که» آورده­ است، همانگونه که موصولات اسمی چنین ترجمه می­شوند. ال جنس و عهد ذهنی بلاغی به همان شکل معرفه معنا می­شود و علامت خاصی برای شناخت آن وجود ندارد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


1. قرآن کریم.
2. ابن جنی، أبی الفتح عثمان ، الخصائص، (بی تا)،بیروت: عالم الکتب.
3. ابن خطیب، محمد محمد عبد اللطیف، أوضح التفاسیر،چ6،مصر: المطبعة المصریة.
4. ابن عاشور، محمد الطاهر،(1997م)، التحریر والتنویر، تونس: دار سحنون للنشر والتوزیع.
5. ابن عقیل، عبدالله بن عبد الرحمن ،(1980م)، شرح ابن عقیل على ألفیة ابن مالک،چ20،القاهرة: دارالتراث.
6. ابن فارس، أحمد بن فارس‏،(1404ه.ق)، معجم مقاییس اللغة، قم:مکتب الاعلام الاسلامی
7. ابن منظور ،محمد بن مکرم ، لسان العرب(1414ه.ق)،بیروت: دارالفکر للطباعة والنشر والتوزیع
8. ابن هشام ،عبدالله بن یوسف ، (دون تا )، أوضح المسالک إلى ألفیة ابن مالک، ،بیروت: دار الفکر للطباعة والنشرو التوزیع.
9. ابن هشام ،عبدالله بن یوسف ،(1985م)، مغنی اللبیب عن کتب الأعاریب، ط6،بیروت: دار الفکر.
10. ابوالبقاء ، عبدالله بن الحسین ، (دون تا)، التبیان فی إعراب القرآن ، عیسى البابی الحلبی وشرکاه
11. ابوالبقاء،عبدالله بن الحسین ،(1416ه.ق)، اللباب فی علل البناء و الإعراب ، ط1،دمشق: دارالفکر.
12. ابوالبقاء، أیوب بن موسى ،(1419ه.ق)، کتاب الکلیات، بیروت: مؤسسة الرسالة
13. ابیاری، إبراهیم بن إسماعیل،(1405ه.ق)، الموسوعة القرآنیة، مؤسسة سجل العرب.
14. ازهری ، خالدبن عبدالله ،(2000م)، شرح التصریح على التوضیح أو التصریح بمضمون التوضیح فی النحو،چ1،بیروت: دار الکتب العلمیة
15. استرآبادی ،حسن بن محمد ، (2004م)، شرح شافیة ابن الحاجب،چ 1،القاهرة:مکتبة الثقافیة الدینیة .
16. اشمونی ،علی بن محمد ،(1998م)، شرح الأشمونی على ألفیة ابن مالک،چ 1،بیروت: دارالکتب العلمیة.
17. امیل بدیع یعقوب، (1431 ه. ق )، موسوعة النحو و الصرف و الإعراب، چ6، تهران:الاستقلال
18. انباری، عبدالرحمن بن محمد ، (2003م)، الإنصاف فی مسائل الخلاف بین النحویین: البصریین والکوفیین،چ 1،بیروت : المکتبة العصریة.
19. بغدادی ،عبدالقادر بن عمر ، (1997م)، خزانة الأدب و لب لباب لسان العرب،ط4،القاهرة: مکتبة الخانجی
20. ترجمه محمد علی رضایی ، از سایت: www.rezaeesfahani.com
21. تفتازانی، مسعود بن عمر، (2001م)، المطول شرح تلخیص مفتاح العلوم ، ط 1، بیروت: دارالکتب العلمیة .
22. ثعالبی ،أبو زید عبد الرحمن بن محمد بن مخلوف،(1418ه.ق)، الجواهر الحسان فی تفسیر القرآن،بیروت: دار الإحیاء التراث العربی.
23. جواد علی،(2001م)، المفصل فى تاریخ العرب قبل الإسلام،دار الساقی
24. دسوقی، مصطفى محمد عرفة، (2009م)، حاشیة الدسوقی على مغنی اللبیب عن کتب الأعاریب، بیروت: دارالمکتبة الهلال .
25. دعاس ،أحمد عبید والآخرون،(1425ه.ق)،إعراب القرآن الکریم، دمشق: دارالمنیر وودار الفارابی.
26. دمامینی،محمدبن أبی بکر،(2007م)، شرح الدمامینی على مغنی اللبیب،بیروت: مؤسسة التاریخ العربی
27. راغب أصفهانى، حسین بن محمد،(1412ه.ق)،مفردات ألفاظ القرآن،بیروت:دار القلم
28. رازی، فخرالدین محمد بن عمر،(2000م)،التفسیر الکبیر او مفاتیح الغیب،بیروت: دارالکتب العلمیة
29. رضی ،محمد بن الحسن ، (بی تا)، شرح الرضی على الکافیة ( استفاده شده از مجموعه نرم افراز المکتبة الشاملة بدون ناشر ومکان )
30. زجاج، إبراهیم بن السری بن سهل، أبو إسحاق،(1998م )، معانی القرآن وإعرابه،بیروت: عالم الکتب
31. زمخشری، ابوالقاسم محمود بن عمر، (بی تا)، الکشاف عن حقائق التنزیل وعیون الأقاویل فی وجوه التأویل ، بیروت: دار احیاء التراث العربی
32. زجاجی، عبدالرحمن بن اسحاق ، (1985م)، اللامات، چ2،دمشق:دارالفکر.
33. سیوطی ،عبدالرحمن بن أبی بکر، ( بی تا)، همع الهوامع فی شرح جمع الجوامع،مصر: المکتبة التوفیقیة.
34. صافی،محمود بن عبدالرحیم،(1418ه.ق)، الجدول فی إعراب القرآن الکریم ، چ 4، دمشق: دار الرشید
35. صبان ، محمدبن علی ، (1997م)، حاشیة الصبان على شرح الأشمونی لألفیة ابن مالک،چ 1،بیروت: دارالکتب العلمیة.
36. عبدالرحمن، ابن حسن حبنکّة المیدانی الدمشقی(1996م)، البلاغة العربیة،چ1،دمشق:دارالقلم.
37. عسکرى، حسن بن عبدالله‏،(1400ه.ق)،الفروق فی اللغة، بیروت: دار الآفاق الجدیدة.
38. عمر أحمد مختار عبد الحمید، (2003 م)، البحث اللغوی عند العرب، عالم الکتب.
39. عبدالقادر بن ملا حویش،(1965 م)،بیان المعانی [مرتب حسب ترتیب النزول]، چ1، دمشق: مطبعة الترقی
40. فراهیدى، خلیل بن أحمد، کتاب العین،(1409ه.ق)، قم: نشرهجرت
41. فیومى، أحمد بن محمد،(1414ه.ق)، المصباح المنیر فی غریب الشرح الکبیر،قم: مؤسسه دارالهجرة
42. قیسی ،أبو علی الحسن بن عبد الله،(1987 م)، إیضاح شواهد الإیضاح، چ1، بیروت: دار الغرب الاسلامی
43. قمی مشهدی، احمد بن محمدرضا،(1365ه.ش)، تفسیر کنز الدقائق و بحر الغرائب‏،تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامى، سازمان چاپ و انتشارات‏.
44. کمال بشر،(بی تا)، دراسات فی علم اللغة، دار غریب للطباعة والنشر والتوزیع.
45. مبرد ، محمد بن یزید، (1997م)، الکامل فی اللغة والأدب ،چ 3،القاهرة: دار الفکرالعربی.
46. مبرد ،محمدبن یزید ، المقتضب،(دون تا)، بیروت: عالم الکتب.
47. مصطفى درویش ،محیی الدین بن أحمد،(1415 ه.ق)، إعراب القرآن وبیانه،چ4،سوریه: دار الإرشاد للشئون الجامعیة
48. مصطفوى، حسن‏، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم‏،(1368ه.ش)،تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
49. واژه یاب سایت www.vajehyab.com