بررسی هم‌معنایی (طبع، ختم، غلف و صرف) در ترجمه‌های بهبودی، صادقی تهرانی، مجتبوی و مکارم شیرازی

نوع مقاله : مقالات علمی پژوهشی

نویسندگان
1 دانشگاه رازی، کرمانشاه
2 دانشکده علوم قرآنی شهید اشرفی اصفهانی، کرمانشاه
چکیده
در زبان و ادبیات عرب گاه واژگان با الفاظ و اعراب متفاوت در معنایی واحد به کار می­روند. از آن جایی که زبان قرآن نیز عربی است دیده می­شود در آیاتی الفاظی در یک معنا وارد شده­اند. شناخت هم معنایی واژگان در دست یابی به این واژگان در قرآن بسیار حائز اهمیت است و البته این اهمیت در بحث ترجمه بسیار خود نمایی می­کند. آنجا که باید بررسی شود که مترجمان تا چه اندازه در شناخت این واژگان هم معنا و البته ارائه معنای درست آنها کوشا بوده و به درستی عمل نموده­اند؟ این پژوهش به بررسی چهار واژه «طبع، ختم، غلف و صرف» در هم نشینی با واژه قلب می­پردازد و معنای ارائه شده توسط مترجمان مورد نظر را بررسی می­کند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


منابع منابع
ابن‏ ابى‏ حاتم، عبدالرحمن بن محمد، تفسیر القرآن العظیم، محقق: اسعد محمد طیب، ریاض، مکتبه نزار مصطفى الباز، سوم، 1419ق.
ابن تیمیه، احمد بن عبدالحلیم، الاکلیل فی المتشابه و التأویل، ص96.
ابن فارس، محمد، معجم مقاییس اللغه، قم، 1394ش(نرم افزار جامع التفاسیر3).
ابن قتیبه، عبد الله بن مسلم، تفسیر غریب القرآن(ابن قتیبه)، بیروت، دار و مکتبه الهلال، اول، 1411ق.
ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، تفسیر القرآن العظیم(تفسیر ابن کثیر)، محقق: محمد حسین شمس الدین، بیروت، دار الکتب العلمیه، اول، 1419ق.
ابن منظور، جلال ‌الدین، لسان ‌العرب، قم، 1394ش( نرم افزار جامع التفاسیر3).
ابوالفتوح رازی، حسین بن علی، روض الجنان و روح الجنان فی تفسیر القرآن، تصحیح: محمد مهدی ناصح، مشهد، آستان قدس رضوی بنیاد پژوهش‌های قرآنی، یکم، 1408ق.
ابو حیان، محمد بن یوسف، البحر المحیط فی التفسیر، محقق: صدقی محمد جمیل، بیروت، دار الفکر، اول، 1420ق.
الازهری، ابی منصور محمد بن احمد، تهذیب اللغه، قم، 1394ش (نرم افزار جامع التفاسی3).
آلوسی، سید محمود، روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم و السبع المثانی، محقق: علی عبد الباری عطیه، بیروت، دار الکتب العلمیه، یکم، 1415ق.
براتی، غلام رضا، و همکاران، اعجاز علمی عبارت «تصریف الریاح» در قرآن کریم، پژوهش‌های قرآن و حدیث، تهران، شماره2، 1394ش.
افرام البستانی، فؤاد، منجدالابجدی، قم، 1394(نرم افزار جامع التفاسیر3).
بغوی، حسین بن مسعود، تفسیر البغوی المسمی معالم التنزیل، محقق: مهدی عبد الرزاق، بیروت، دار إحیاء التراث العربیه، اول، 1420ق.
بهبودی، محمد باقر، معانی القرآن(ترجمه قرآن کریم)، تهران، نشر علم، اول، 1395ش.
بیضاوی، عبد الله بن عمر، أنوار التنزیل و أسرار التأویل، بیروت، دار إحیاء التراث العربیه، اول، 1418ق.
ثعالبی، عبد الرحمن بن محمد، تفسیر الثعالبی المسمی بالجواهر الحسان فی تفسیر القرآن، بیروت، دار إحیاء التراث العربیه، اول، 1418ق.
ثعلبی نیشابوری، احمد بن ابراهیم، الکشف و البیان عن تفسیر القرآن، بیروت، دار إحیاء التراث العربیه، اول، 1422ق.
الجوهری، اسماعیل ‌بن حماد، الصحاح: تاج اللغه و صحاح العربیه، قم، 1394ش (نرم افزار جامع التفاسیر3).
الحسینی زبیدی، محمد مرتضی، تاج العروس من جواهر القاموس، قم، 1394ش (نرم افزار جامع التفاسیر 3).
حقی برسوی، اسماعیل بن مصطفی، تفسیر روح البیان، بیروت، دارالفکر، یکم، بی‌تا.
الحمیری، نشوان بن سعید، شمس العلوم و دواء کلام العرب من الکلوم، قم، 1394ش (نرم افزار جامع التفاسیر3).
راغب اصفهانی، ابوالقاسم حسین بن محمد، ترجمه مفردات الفاظ القرآن، قم،1394ش، (نرم افزار جامع التفاسی3).
زمخشری، محمد بن عمر، الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل و عیون الأقاویل فى وجوه التأویل، مصحح: مصطفی حسین احمد، بیروت، دار الکتاب العربی، سوم، 1407ق.
سمرقندی، نصر بن محمد، تفسیر السمرقندی المسمی بحر العلوم، محقق: عمر عمروی، بیروت، دار الفکر، اول، 1416ق.
صادقی تهرانی، محمد، ترجمان وحی( ترجمه قرآن کریم)( نرم افزار سروش ایمان5).
طباطبایی، سید محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه محمد باقر موسوی، قم، دفتر انتشارات اسلامى‏، پنجم، 1374ش.
طبرانی، سلیمان بن احمد، التفسیر الکبیر، اردن، دار الکتاب الثقافی، یکم، 2008م.
طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ترجمه: حسین نوری همدانی، تهران، فراهانی، یکم، بی‌تا.
الطریحی، فخر الدین بن محمد، مجمع ‌البحرین، قم، 1394ش، (نرم افزار جامع التفاسیر3).
طیب، عبد الحسین، اطیب البیان، تهران، اسلام، دوم، 1369ش.
عسکری، ابو هلال، الفروق اللغویه، قم، 1394ش (نرم افزار جامع التفاسیر3).
فیض کاشانی، محمد بن شاه مرتضی، تفسیر الصافی، تصحیح حسین اعلمی، تهران، مکتب الصدر، دوم، 1415ق.
قرایی، سید علی قلی، دل‌های ناپاک: تحقیقی درباره عبارت قلوبنا غلف، ترجمان وحی، تهران، شماره9، 1380ش.
قریشی بنابی، علی اکبر، قاموس ‌القرآن، قم، 1394ش(نرم افزار جامع التفاسیر3).
ماتریدى، محمد بن محمد ، تأویلات أهل السنة( تفسیر الماتریدى)، بیروت‏، دار الکتب العلمیه، منشورات محمد علی بیضون‏، اول، 1426ق.
مجتبوی، جلال الدین، ترجمه قرآن کریم، قم، موسسه فرهنگی و اطلاع رسانی تبیان (نرم افزار سروش ایمان5).
المُرسی، ابی الحسن علی بن اسماعیل بن سیده( مشهور به ابن سیده)، المحکم و المحیط الاعظم، قم، 1394ش (نرم افزار جامع التفاسیر3).
مکارم شیرازی، ناصر و همکاران، تفسیر نمونه، تهران، دار الکتب الاسلامیه، دهم، 1371ش.
مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن کریم، قم، دفتر مطالعات تاریخ و معارف اسلامی، دوم، 1373ش.
نعیم امینی، ام سلمه، جستاری در مفهوم شناسی ختم و طبع بر قلب از منظر قرآن، پژوهش‌های قرآنی، مشهد، شماره 59، 1388ش.