بررسی واژگانی ترجمه‌های حداد عادل، معزی و انصاریان در آیاتی از جزء 29 و 30 قرآن‌کریم با تکیه بر نظریه سطح معنایی- لغوی گارسس

نوع مقاله : مقالات علمی پژوهشی

نویسندگان
1 دانشگاه علوم ومعارف قرآن کریم
2 دانشگاه قم
3 دانشگاه پیام نور
چکیده
یکی از شاخه­های نقد ترجمه، ارزیابی ترجمه به منظور تشخیص سطح کیفی آن است؛ از جمله الگوهای ارائه شده در این نوع ارزیابی و نقد، الگوی نقد ترجمه گارسس است که به سبب دارا بودن مؤلفه­های تعیین میزان قابلیت وکیفیت متون ترجمه و میزان مطابقت آن­ها با متن مبدأ، می­تواند الگویی مناسب برای نقد ترجمه­های قرآن کریم نیز باشد. پژوهش حاضر در نظر دارد تا انتخاب­های واژگانی ترجمه حداد عادل، معزی و انصاریان را از آیات جزء 29 و30 قرآن کریم، طبق مدل پیشنهادی گارسس در سطح معنایی- لغوی، مورد نقد و ارزیابی قرار دهد و به این سؤال پاسخ گوید که میزان تطابق ترجمه­های حداد عادل، معزی و انصاریان با روش گارسس در سطح معنایی-لغوی تا چه حد بوده است؟ مهمترین یافته­های این پژوهش که به روش توصیفی- تحلیلی با هدف ارزیابی میزان برابری متن مبدأ با مقصد صورت گرفته، بیانگر این است که واژگان ترجمه­های مذکور از نظر مؤلفه­های گارسس، قابل نقد و ارزیابی است به گونه­ای که ترجمه­های هر یک از مترجمان یا توضیحی (توضیح تفسیری و واژگانی) است و یا موارد بی­شماری از همانندی و معادل­سازی و قبض و بسط نحوی و انتقال ابهام را در خود دارند. بررسی میزان مطابقت ترجمه­­ها با سطح معنایی- لغوی الگوی گارسس نشان می­دهد که ترجمه انصاریان در همه این سطح به جز قبض نحوی بیشترین مطابقت را با سطح معنایی لغوی دارد و در درجه دوم ترجمه حداد عادل به میزان متوسط از این سطح کاربست را دارا بوده به گونه­ای که همه این سطح در ترجمه وی مشاهده می­شود و در نهایت، ترجمه معزی به دلیل تحت­اللفظی بودن به جز قبض نحوی که بالاترین مطابقت را داراست، در موارد دیگر کمترین کاربست را از الگوی گارسس داشته است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


کتابنامه
قرآن کریم
آذرنوش، آذرتاش و دیگران، «ترجمه قرآن»،تهران: نشر کتاب مرجع،1389.
بی‌آزار شیرازی، عبدالکریم،« قرآن ناطق»، تهران: نشر فرهنگ اسلامی، چاپ اول، 1377، ص267.
‌‌‌‌‌‌تفتازانی،سعد الدین،«شرح المختصر»،طهران:اسماعیلیان،چاپ ششم،1389.
جواهری، محمدحسن،«روش شناسی ترجمه قرآن کریم»،قم:پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، چاپ اول:1391.
‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌جواهری، محمد حسن، « درسنامه ترجمه(اصول مبانی و فرایند ترجمه قرآن)»، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه،چاپ اول،1389.
حداد عادل، غلامعلی،«مجله ترجمان وحی»،قم:انتشارات موسسه فرهنگی ترجمان وحی،1386.
راغب اصفهانی، حسین بن محمد، «المفردات فی غریب القرآن»، تحقیق:صفوان عدنان داود، بیروت: دارالعلم الشامیه،1412ق .
رضایی اصفهانی، محمد علی، «منطق ترجمه قرآن»،قم: مرکز بین المللی ترجمه و نشر المصطفی، بی‌چا،1391.
صفوی، کوروش،«فرهنگ توصیفی معناشناسی»،تهران:فرهنگ معاصر،چاپ اول،1384.
عظیم پور، عظیم، « اختلاف ترجمه‌های قرآن کریم»، تهران:انتشارات ماهرنگ، چاپ اول،1383.
قرشی، علی اکبر،«قاموس قرآن»،تهران:دارالکتب الاسلامیه، چاپ ششم،1371.
قلی زاده، حیدر،«مشکلات ساختاری ترجمه قرآن»، تبریز: دانشگاه تبریز، چاپ اول،1380 .
مصطفوی، حسن، «التحقیق فی کلمات القرآن الکریم»،تهران:وزاره الثقافه و الارشاد، چاپ اول، 1368.
معرفت، محمد هادی،«تاریخ قرآن»،تهران:انتشارات سمت،چاپ چهارم،1381 .
ناظمیان، رضا،«روش‌هایی در ترجمه از عربی به فارسی»، تهران: انتشارات سمت،چاپ اول،1381.
نیازی، شهریار و قاسمی‌اصل، زینب،«الگوهای ارزیابی ترجمه(با تکیه بر زبان عربی)»،تهران:انتشارات دانشگاه تهران،چاپ دوم:1397.
نیومارک، پیتر، « الجامع فی الترجمه»،ترجمه و إعداد أ.د، حسن غزاله،بیروت:دارو مکتبه الهلال،1390.
مقالات:
استاد ولی، حسین،«نگاهی دیگر به نقد و بررسی ترجمه قرآن کریم از دکتر غلامعلی حدّاد عادل»، دو فصلنامه ترجمان وحی، سال 19، شماره 37، 1394.
-امرایی، محمد حسن؛ معروف،یحیی،«نقدی بر ترجمه فارسی قرآن کریم حدادعادل از منظر ترجمه مفهومی»،
نشریه:مطالعات ترجمه قرآن و حدیث، شماره4 ، 1394.
رحیمی خویگایی،محمد،«نقد واژگانی ترجمه موسوی گرمارودی از قرآن(با تکیه بر سطح معنایی –لغوی گارسس)»،علوم قرآن و حدیث: مطالعات ترجمه قرآن و حدیث، شماره 7، ص1396.
رشیدی، ناصر؛ فرزانه،شهین،«ارزیابی و مقایسۀ ترجمه‌های فارسی رمان انگلیسی شاهزاده و گدا اثر مارک تواین براساس الگوی گارسس»،دوفصلنامه زبان پژوهی، شماره 22، 1389.
رکنی یزدی، محمد مهدی،«بایستگی ترجمه قرآن در گذر زمان با نگاهی به ترجمه غلامعلی حداد عادل»، مجله مشکوه، شماره111 ،1390.
شهبازی، اصغر ؛احمدیان،حمید؛شاملی،نصرالله، «کارکردهای بلاغی حذف و اثر آن در ترجمه قرآن کریم»، پژوهشهای زبانشناختی قرآن،شماره اول،1394.
صیادانی، علی و همکاران،«نقد و بررسی ترجمۀ فارسی رمان"قلب اللیل" با عنوان "دل شب" براساس الگوی گارسس»،پژوهشهای ترجمه در زبان و ادبیات عربی،شماره16، 1396.
عاشوری تلوکی، نادعلی ؛ توکلی،احمد رضا،«نگاهی به ترجمه قرآن حداد عادل» ،پژوهش‌های زبان شناختی قرآن،شماره7، 1394.
فرخزاد، فرزانه،«نقد ترجمه ارائه مدلی سه وجهی»، مجله پژوهشنامه،شماره88 ،1390 .
Garces, C. V."A methodological proposal for the assessment of translated literary works." Babel, 40, 77-101. (1994).)