تطبیق و ارزیابی ترجمه‌های قرآن‌کریم فولادوند و الهی‌قمشه‌ای بر اســاس الگـــوی گـارسس (مطالعه ‌موردی: سوره ‌مبارکه‌ قمر)

نوع مقاله : مقالات علمی پژوهشی

نویسندگان
1 استاد گروه مطالعات ترجمه عربی دانشگاه تهران
2 دانش آموخته مطالعات ترجمه عربی دانشگاه تهران
3 دانشجوی دکتری مطالعات ترجمه عربی دانشگاه تهران
چکیده
الگوهای متعددی به ارزیابی کیفیت و نقد ترجمه­ها می­پردازند که در بین آن‌ها الگوی گارسس زوایای بیش‌تری از نقد ترجمه­ها را در برمی­گیرد. این الگو بر اساس اصل برابری میان متن مبدا و مقصد استوار است و آن را در چهار سطح معنایی- لغوی، نحوی- صرفی، گفتمانی-کارکردی و سطح سبکی- کاربرد شناختی می­داند. این پژوهش در صدد بوده است با روش توصیفی تحلیلی، ترجمه الهی­قمشه­ای و فولادوند از سوره مبارکه قمر را بر مبنای سطوح چهارگانه مدل گارسس مورد بررسی و نقد قرار دهد. نتایج نشان می­دهد که در سطح معنایی-لغوی در ترجمه فولادوند بسط معنایی بیش‌تر و در ترجمه الهی­قمشه­ای قبض معنایی، ابهام واژگانی و توضیح بیش‌تری مشاهده می­شود. در سطح صرفی-نحوی در ترجمه فولادوند ترجمه غلط ساختار صرفی و نحوی بیش‌تر و در ترجمه الهی­قمشه­ای جابجایی ساختار در ترجمه بیش‌تر وجود دارد. در سطح گفتمانی-کاربردی در ترجمه فولادوند و الهی­قمشه­ای تغییر منظور آیات در حد یکسان و تغییر به سبب تفاوت­های اجتماعی و فرهنگی در ترجمه فولادوند بیش‌تر مشاهده می­شود. در سطح سبکیکاربرد شناختی در ترجمه الهی­قمشه­ای، تغییر کاربرد صنایع بلاغی بیش‌تر مشاهده می­شود. بنابراین میزان افزایش در ترجمه الهی­قمشه­ای بیش‌تر و در ترجمه فولادوند میزان مانش و میزان کاهش، بیش‌تر مشاهده شد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


6-منابع
1-ابن منظور، محمد بن مکرم‌، لسان العرب‌، بیروت: ‌دار صادر، چاپ سوم‌. (1414ق).
2-ابن معصوم مدنی، سیدعلی خان بن احمد بن محمد معصوم الحسین، الطراز الأول و الکناز لما علیه من لغه العرب المعول، مشهد: موسسه آل البیت علیهم السلام لاحیاء التراث، چاپ اول‌. (1384 ش).
3-اقبالی، مسعود، نامداری، ابراهیم. نقد و بررسی ترجمۀ الهی قمشه ای و مکارم شیرازی از سورۀ مبارکۀ یوسف با تأکید بر نظریۀ سطح صرفی نحوی گارسس. دو فصلنامه علمی پژوهشی پژوهش های زبانشناختی قرآن کریم. دوره 7، شماره 2. ص 136-119. (1397).
4-امرایی، محمد حسن. نقدو ارزیابی کیفیت ترجمه قرآن آیت الله یزدی بر اساس الگوی گارسس(مطالعه موردی سوره بقره). دو فصلنامه علمی پژوهشی مطالعات قرآن و حدیث، دوره 5، شماره 10 پاییز و زمستان. (1397ش).
5-انوری کوهستانی، علی. نقد و بررسی ترجمه آیات متشابه لفظی در قصص قرآن کریم بر اساس رویکرد گارسس. پایان نامه کارشناسی ارشد رشته الهیات گرایش علوم قرآن و حدیث. دانشکده حقوق و الهیات دانشگاه شهید باهنر کرمان. به راهنمایی حمید صناحی گراغانی. (1396).
6-حقانی، نادر، نظرها و نظریه های ترجمه، تهران: امیرکبیر، چاپ اول. (1386ش).
7-جوهری، اسماعیل بن حماد. الصحاح: تاج اللغه و صحاح العربیه. مصحح: عطار، احمد عبدالغفور، دار العلم للملایین‌، بیروت‌، چاپ اول‌. (1376ق‌).
8-راغب اصفهانی، حسین بن محمد، مفردات ألفاظ القرآن، ‌بیروت: دار القلم، چاپ اول‌. (1412ق).
9-رحیمی خویگانی، محمد. نقد واژگانی ترجمه موسوی گرمارودی از قرآن کریم (با تکیه بر سطح معنایی- لغوی گارسس). دو فصلنامه علمی پژوهشی مطالعات ترجمه قرآن و حدیث، دوره 4، شماره 7، بهار و تابستان. (1396ش).
10-رحیمی خویگانی، محمد. علی کرمی، عسگر. باقری دهبارز، حمید. نقدی بر انتخاب های واژگانی محمد دشتی در ترجمه نهج البلاغه از منظر سطح معنایی لغوی گارسس. پژوهش های ترجمه در زبان و ادبیات عربی سال هشتم پاییز و زمستان. شماره 19. صص 31-9. (1397ش).
11-رشیدی، ناصر. فرزانه، شهین. ارزیابی و مقایسۀ دو ترجمۀ فارسی از رمان انگلیسی دن کیشوت اثر میگوئل دو سروانتس بر اساس الگوی گارسس. فصلنامه علمی پژوهشی زبان و ادب فارسی. دانشکده ادبیات و زبان های خارجی دانشگاه آزاد اسلامی واحد سنندج. سال پنجم. شماره 15. (1392ش).
12-زبیدی، سید مرتضی محمد بن محمد، تاج العروس من جواهر القاموس‌، مصحح: شیری، علی، بیروت: دار الفکر، چاپ اول‌. (1414ق).
13-شاهسونی، مجتبی. شمس آبادی، حسین. آسیب شناسی ترجمه در بخش های خبری رسانه های عربی زبان برون مرزی (شبکه العالم، شبکه الکوثر و رادیو عربی). پژوهشنامۀ رسانۀ بین الملل. سال سوم. پاییز. شمارۀ 3. (1397ش).
14-صاحب، اسماعیل بن عباد، المحیط فی اللغه. مصحح: آل یاسین، محمدحسن، بیروت: عالم الکتب‌، چاپ اول‌. (1414ق).
15-صیادانی، اصغرپور، خیراللهی. نقد و بررسی رمان قلب اللیل با عنوان دل شب بر اساس مدل گارسس. دو فصلنامه علمی– پژوهشی پژوهش های ترجمه در زبان و ادبیات عربی. سال هفتم. بهار و تابستان. شماره 16. (1396ش).
16-صفوی، کورش، آشنایی با معنی شناسی، تهران: پژواک کیهان، چاپ دوم. (1391ش).
17-طبرسی، فضل بن حسن، مَجمعُ البَیان فی تفسیرِ القُرآن.بیروت: دار المرتضی. (1427ق).
18-طریحی، فخر الدین بن محمد، مجمع البحرین، مصحح: حسینی اشکوری، احمد، تهران: انتشارات مرتضوی‌، چاپ سوم‌. (1375ش).
19- فرهادی، پروین،بررسی، نقد و ارزیابی ترجمۀ متون عربی (مطالعۀ موردی: نقد و ارزیابی آثار ترجمه شدۀ غسان کنفانی در سه بخش قصص، روایات و مسرحیات). پایان‌نامۀ رشتۀ مترجمی زبان عربی. دانشگاه تهران. دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی. به راهنمایی جواد اصغری. (1392ش).
20-غلامی بروجی، نجمه. بررسی مقابله ای ترجمه شمس الملوک مصاحب و رضا رضایی از رمان غرور وتعصب براساس مدل گارسس 1994. پایان نامه کارشناسی ارشد به راهنمایی ئاسرین فخر. دانشگاه آزاد اسلامی مرودشت. (1394ش).
21-متقی زاده، عیسی. نقی زاده، سیدعلاء. ارزیابی ترجمۀ متون ادبی فارسی به عربی بر اساس مدل کارمن گارسس (پیام رهبر انقلاب به ‌مناسبت موسم حج 1395 برای نمونه). دو فصلنامۀ پژوهش های ترجمه در زبان و ادبیات عربی. دوره 7، شماره 16، تابستان، صفحه194-169 (1396ش).
22-مهدی پور، فاطمه. نقد و بررسی ترجمه های حداد عادل، انصاریان و معزی در جزء 29 و 30 قرآن کریم بر اساس الگوی گارسس. پایان نامه کارشناسی ارشد به راهنمایی دکتر عسگر بابازاده اقدم. دانشگاه علوم و معرف قرآن. دانشکده علوم قرآنی خوی. (1398ش).
23- نصیری، حافظ، روش ارزیابی و سنجش کیفی متون ترجمه شده از عربی به فارسی، تهران: سمت، چاپ اول. (1390ش).
24- هلیدی، مایکل. حسن، رقیه، زبان، بافت و متن جنبه هایی از زبان در چشم اندازی اجتماعی- نشانه شناختی. ترجمه مجتبی منشی زاده، طاهره ایشانی، تهران: نشر علمی، چاپ اول. (1393ش).
25-هیتم، بسیل. ماندی، جرمی، مرجعی پیشرفته برای ترجمه، ترجمه مریم جابر، زیر نظر فریبرز مجیدی، تهران: انتشارات سمت. چاپ دوم. (1393ش).
26- Garcés, Carmen Valero, A methodological proposal for the assessment of translated literary works: A case study, The Scarlet Letter by N. Hawthorne into Spanish Babel, Vol 40. No 2. Pp.: 77-102. (1994)
27-Newmark,Peter, A textbook of translation, New York: Prentice Hall. (1988).
28-Newmark, peter, Approaches to translation, Oxford: pergamon press. (1984)
29-https://www.uah.es/es/estudios/profesor/M.-Carmen-Valero-Garces