آسیب‌شناسی ترجمه ده جزء آخر قرآن از معزّی و پاینده بر اساس اصل تقابل معنایی

نوع مقاله : مقالات علمی پژوهشی

نویسندگان
1 دانشجوی دکترای زبان و ادبیات عربی دانشگاه آزاد اسلامی قم.
2 دانشگاه آزاد اسلامی واحد قم
چکیده
قرآن کریم، دریایی از معناست و به همین خاطر، برگردان آن از زبان عربی به فارسی و دیگر زبان­ها، نیازمند درک ظرافت­های زبانیِ آن است. امروزه دانش معنی­شناسی، روش­هایی را ارائه می­دهد تا خواننده به کمک آن­ها بهتر بتواند متن را بخواند و معناهای پنهان در آن را بفهمد. در سطح واژگان، روابط مفهومی واژگان در معنی­شناسی مطرح شده است که روش­هایی را پیش­روی خواننده می­نهد تا به کمک آن­ها روابط میانِ واژگان یک متن را دریابد و دلالت­های آن­ها را کشف کند. یکی از این روابط، تقابل معنایی بین واژگان است. در این جستار، با روش توصیفی- تحلیلی و بر اساس اصل تقابل معنایی، سعی شده تا دلالت­های واژگان متقابل قرآن در ده جزء آخر، فهم شود و با نقد معادل­یابی معزّی و پاینده از این واژگان، آسیب­های این معادل­ها تبیین گردد. ضرورت و اهمیت این پژوهش از این رو است که مترجم را با گوشه­ای از ظرافت­های متون ادبی آشنا می­کند و چالش­های احتمالی را به او نشان می­دهد. نتایج این پژوهش نشان می­دهد که بی­توجهی به تقابل و تأکید بر معنای بنیادین واژه­ها، عدم دقت در دلالت­های چندگانه واژه­های متقابل در بافت متن، غفلت از ساختار فرمی متقابل­ها، عدم توجه به بافت و هم­آیی دیگر واژه­ها با واژه­های متقابل و برگردان تقابل با معناهای ناقص، مهم­ترین آسیب­های دو ترجمه فوق است که سبب شده، معادل­یابی­ها در برخی مواضع، با نقص در انتقال معنا یا حشو همراه گردد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


*قرآن کریم
1- آبیاری، ابراهیم، الموسوعه القرآنیه، بی مک: مؤسسه سجل العرب، (1405ق).
2- ابن منظور،محمدبن مکرم، لسان العرب،بیروت: دار صادر،(بی‌تا).
3- اچسون، جین، زبان شناسی همگانی، ترجمه حسین وثوقی، تهران: علوی، (1370م).
4- پالمر، فرانک رابرت، نگاهی تازه به معنی‌شناسی، ترجمه‌ی کوروش صفوی، تهران: کتاب ماده، (1381ش).
5- دهخدا، علی‌اکبر، لغت‌نامه و فرهنگ فارسی (زیر نظر محمد معین و سید جعفر شهیدی)، تهران: مؤسسه انتشارات و چاپ دانشگاه،(1377ش).
6- راغب اصفهانی، حسین بن محمد، ترجمه و تحقیق مفردات الفاظ قرآن با تفسیر لغوی و ادبی قرآن، ج یک و دو. مترجم سید غلامرضا خسروی حسینی تهران: نشر مرتضوی،(1369ش).
7- الراغب الأصفهانی، حسین بن محمد، مفردات ألفاظ القرآن،1، بیروت:دار الشامیه، (1412ق).
8- صفوی، کوروش، درآمدی بر معنی‌شناسی، تهران: سوره مهر،(1386ش).
9- طباطبایی، سید محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، قم: دفتر انتشارات اسلامی،(1417ق).
10- طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه نوری همدانی، حسین، بهشتی،احمد، نجفی ضیاءالدین، صحت،علی، کاظمی،علی، میرباقری،ابراهیم، رازی،محمد، ستوده،رضا،تهران: فراهانی،(بی تا).
11- عارف القرعان، فایز،التقابل و التماثل فی القرآن الکریم، إربد أردن: عالم الکتب الحدیث، (2006م).
12- فالک، جولیا، زبان شناسی و زبان : بررسی مفاهیم بنیادی زبان شناسی و مبانی زبان شناسی، ترجمه غلامعلی زاده،خسرو، مشهد:آستان قدس رضوی،(1372ش).
13- فراهیدی، خلیل بن احمد، کتاب العین، جلد سوم، قم: انتشارات اسوه،(1383ش).
14- لطفی پور ساعدی، کاظم، درآمدی به اصول و روش ترجمه،تهران: مرکز نشر دانشگاهی،(1374ش).
15- مصطفوی حسن، التحقیق فی کلمات القرآن،1.طهران: مرکز النشر آثار العلامه، (1393ش).
16- الهاشمی، احمد،جواهر البلاغه فی المعانی و البیان و البدیع، بیروت: المکتبه العصریه،(1999م).
17- Crystal, David (1991), A dictionary of linguistics and encyclopedia of language, Oxford and Cambridge: Blackwell