1
دانشجوی دکترای زبان و ادبیات عربی دانشگاه آزاد اسلامی قم.
2
دانشگاه آزاد اسلامی واحد قم
چکیده
قرآن کریم، دریایی از معناست و به همین خاطر، برگردان آن از زبان عربی به فارسی و دیگر زبانها، نیازمند درک ظرافتهای زبانیِ آن است. امروزه دانش معنیشناسی، روشهایی را ارائه میدهد تا خواننده به کمک آنها بهتر بتواند متن را بخواند و معناهای پنهان در آن را بفهمد. در سطح واژگان، روابط مفهومی واژگان در معنیشناسی مطرح شده است که روشهایی را پیشروی خواننده مینهد تا به کمک آنها روابط میانِ واژگان یک متن را دریابد و دلالتهای آنها را کشف کند. یکی از این روابط، تقابل معنایی بین واژگان است. در این جستار، باروش توصیفی- تحلیلیوبر اساس اصل تقابل معنایی، سعی شده تا دلالتهای واژگان متقابل قرآن در ده جزء آخر، فهم شود و با نقد معادلیابی معزّی و پاینده از این واژگان، آسیبهای این معادلها تبیین گردد. ضرورت و اهمیت این پژوهش از این رو است که مترجم را با گوشهای از ظرافتهای متون ادبی آشنا میکند و چالشهای احتمالی را به او نشان میدهد. نتایج این پژوهش نشان میدهد که بیتوجهی به تقابل و تأکید بر معنای بنیادین واژهها، عدم دقت در دلالتهای چندگانه واژههای متقابل در بافت متن، غفلت از ساختار فرمی متقابلها، عدم توجه به بافت و همآیی دیگر واژهها با واژههای متقابل و برگردان تقابل با معناهای ناقص، مهمترین آسیبهای دو ترجمه فوق است که سبب شده، معادلیابیها در برخی مواضع، با نقص در انتقال معنا یا حشو همراه گردد.
*قرآن کریم
1- آبیاری، ابراهیم، الموسوعه القرآنیه، بی مک: مؤسسه سجل العرب، (1405ق).
2- ابن منظور،محمدبن مکرم، لسان العرب،بیروت: دار صادر،(بیتا).
3- اچسون، جین، زبان شناسی همگانی، ترجمه حسین وثوقی، تهران: علوی، (1370م).
4- پالمر، فرانک رابرت، نگاهی تازه به معنیشناسی، ترجمهی کوروش صفوی، تهران: کتاب ماده، (1381ش).
5- دهخدا، علیاکبر، لغتنامه و فرهنگ فارسی (زیر نظر محمد معین و سید جعفر شهیدی)، تهران: مؤسسه انتشارات و چاپ دانشگاه،(1377ش).
6- راغب اصفهانی، حسین بن محمد، ترجمه و تحقیق مفردات الفاظ قرآن با تفسیر لغوی و ادبی قرآن، ج یک و دو. مترجم سید غلامرضا خسروی حسینی تهران: نشر مرتضوی،(1369ش).
7- الراغب الأصفهانی، حسین بن محمد، مفردات ألفاظ القرآن،1، بیروت:دار الشامیه، (1412ق).
8- صفوی، کوروش، درآمدی بر معنیشناسی، تهران: سوره مهر،(1386ش).
9- طباطبایی، سید محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، قم: دفتر انتشارات اسلامی،(1417ق).
10- طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه نوری همدانی، حسین، بهشتی،احمد، نجفی ضیاءالدین، صحت،علی، کاظمی،علی، میرباقری،ابراهیم، رازی،محمد، ستوده،رضا،تهران: فراهانی،(بی تا).
11- عارف القرعان، فایز،التقابل و التماثل فی القرآن الکریم، إربد أردن: عالم الکتب الحدیث، (2006م).
12- فالک، جولیا، زبان شناسی و زبان : بررسی مفاهیم بنیادی زبان شناسی و مبانی زبان شناسی، ترجمه غلامعلی زاده،خسرو، مشهد:آستان قدس رضوی،(1372ش).
13- فراهیدی، خلیل بن احمد، کتاب العین، جلد سوم، قم: انتشارات اسوه،(1383ش).
14- لطفی پور ساعدی، کاظم، درآمدی به اصول و روش ترجمه،تهران: مرکز نشر دانشگاهی،(1374ش).
15- مصطفوی حسن، التحقیق فی کلمات القرآن،1.طهران: مرکز النشر آثار العلامه، (1393ش).
16- الهاشمی، احمد،جواهر البلاغه فی المعانی و البیان و البدیع، بیروت: المکتبه العصریه،(1999م).
17- Crystal, David (1991), A dictionary of linguistics and encyclopedia of language, Oxford and Cambridge: Blackwell
قرئلی,هدا , معصومی,محمد حسن و جنتی فر,محمد . (1398). آسیبشناسی ترجمه ده جزء آخر قرآن از معزّی و پاینده بر اساس اصل تقابل معنایی. جستارهای قرآنی و حدیثی مدرس, 6(11), 137-165.
MLA
قرئلی,هدا , معصومی,محمد حسن , و جنتی فر,محمد . "آسیبشناسی ترجمه ده جزء آخر قرآن از معزّی و پاینده بر اساس اصل تقابل معنایی", جستارهای قرآنی و حدیثی مدرس, 6, 11, 1398, 137-165.
HARVARD
قرئلی,هدا,معصومی,محمد حسن,جنتی فر,محمد. (1398). 'آسیبشناسی ترجمه ده جزء آخر قرآن از معزّی و پاینده بر اساس اصل تقابل معنایی', جستارهای قرآنی و حدیثی مدرس, 6(11), pp. 137-165.
CHICAGO
هدا قرئلی, محمد حسن معصومی و محمد جنتی فر, "آسیبشناسی ترجمه ده جزء آخر قرآن از معزّی و پاینده بر اساس اصل تقابل معنایی," جستارهای قرآنی و حدیثی مدرس, 6 11 (1398): 137-165,
VANCOUVER
قرئلی,هدا,معصومی,محمد حسن,جنتی فر,محمد. آسیبشناسی ترجمه ده جزء آخر قرآن از معزّی و پاینده بر اساس اصل تقابل معنایی. جستارهای قرآنی و حدیثی مدرس, 1398; 6(11): 137-165.