سخت ترجمه‌پذیری اسماءالحسنی با تکیه بر الگوهای رایج در ترجمه انگلیسی اسامی خاص

نوع مقاله : مقالات علمی پژوهشی

نویسنده
دانشگاه اراک، دانشکده ادبیات و زبان های خارجی، گروه زبان و ادبیات انگلیسی
چکیده
پژوهش حاضر، با روش توصیفی- تحلیلی، به سخت‌ترجمه‌پذیری و چالش‌های پیش روی مترجمان در برگردان تعدادی از اسماء‌الحسنی، در برخی ترجمه‌های انگلیسی قرآن و در پرتو الگوهای پیشنهادی برای برگردان اسامی خاص، پرداخته است. همه بحث این است که اسماء‌الحسنی با اندکی تسامح، در حوزه اسامی خاص قرار می‌گیرند که در مطالعات ترجمه، الگوهایی برای بررسی ترجمه آن‌ها ارائه شده است. این جستار تلاش نموده از الگوی پیشنهادی لپیهالم و بیکر برای توصیف، تحلیل و بررسی اسماء‌الحسنی استفاده کند. لذا در گردآوری دادگان، اسامی یازده‌گانه خداوند، در آیات 23-24 سوره حشر، در نُه ترجمه انگلیسی در قالب جداول بررسی شده‌اند. سپس با استفاده از منابع تفسیری، معنای مشترک میان اسامی خداوند استخراج و با معادل‌های انگلیسی، بررسی تطبیقی و ارزیابی گردیده اند تا معلوم شود مترجمان از چه راهبردهایی در ترجمه استفاده کرده‌اند. به نظر می‌رسد مترجمان نتوانسته‌اند وجوه معنایی رنگارنگ این اسامی را انتقال دهند و عمدتاً از ترجمه معنایی و به طور خاص از جایگزینی با اسمی مشابه، بازگزاری و ترجمه تحت‌الفظی، در ترجمه اسامی خداوند استفاده کرده‌اند. از این رو، اسماء‌الحسنی در برگردان به زبان انگلیسی، سخت ترجمه‌پذیر جلوه می‌کنند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


ابوالفتوح رازی، حسین بن علی. روض‌الجنان و روح‌الجنان فی تفسیر القرآن (بیست مجلد). مشهد: بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی. برگرفته از نرم افزار جامع التفاسیر از مرکز اسلامی نور. (1401ق).
ایزتسو، توشیهیکو. مفاهیم اخلاقی- دینی در قرآن مجید. ترجمۀ فریدون بدره‌ای. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی. (1388ش).
آلوسی، محمود بن عبدالله. روح‌المعانی فی تفسیر القرآن العظیم و السبع المثانی. بیروت: دار الکتب العلمیه، منشورات محمد علی بیضون. برگرفته از نرم افزار جامع التفاسیر از مرکز اسلامی نور. (1415ق)
پیرنجم‌الدین˛حسین. بررسی تلمیح اسامی خاص در ترجمه‌های انگلیسی گلستان. مطالعات ترجمه، سال پنجم، شمارۀ 19، صص. 5-22. (1386ش).
حری، ابوالفضل. سخت ترجمه‌پذیری کتاب المبین به منزلۀ اثری ادبی. مطالعات ترجمه، سال پنجم، ش. 17، صص. 5-26. (1386ش).
حق شناس، علیمحمد. فرهنگ معاصر هزار (انگلیسی- فارسی). تهران: نشر فرهنگ معاصر. (1380ش).
سیدی، سید حسین. تغییر معنایی در قرآن: بررسی رابطۀ بینامتنی قرآن با شعر جاهلی. تهران: سخن. (1390ش).
کریمی حسینی، عباس. تفسیر علیین. قم: اسوه. (1382ش).
صفارزاده، طاهره. ترجمۀ مفاهیم بنیادی قرآن مجید (فارسی- انگلیسی). تهران: نشر سایه. (1379ش). طباطبایی، محمدحسین. ترجمه تفسیر المیزان (بیست مجلد). قم: دفتر انتشارات اسلامی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.(1374ش).
طبرسی، فضل بن حسن. ترجمه تفسیر جوامع الجامع (شش مجلد). مشهد: بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی. برگرفته از نرم افزار جامع التفاسیر از مرکز اسلامی نور.(1375ش).
طبرسی، فضل بن حسن. ترجمه تفسیر مجمع البیان. تهران: فراهانی. برگرفته از نرم افزار جامع التفاسیر از مرکز اسلامی نور. (بی‌تا). عنابی‌سراب، محمدرضا. بررسی ترجمه اسامی خاص در رمان‌های ترجمه شده از انگلیسی به فارسی برای نوجوانان. مطالعات ترجمه، سال هفتم ، شماره 28، صص30-9.(1388ش). قرائتی، محسن. تفسیر نور (ده مجلد). تهران: مرکز فرهنگی درسهایی از قرآن. برگرفته از نرم افزار جامع التفاسیر از مرکز اسلامی نور. (1388ش).
قرشی، علی اکبر. قاموس قرآن. تهران: دارالکتب الاسلامیه. برگرفته از نرم افزار جامع التفاسیر از مرکز اسلامی نور. (1372ش).
کاشانی، فتح‌الله بن شکرالله. تفسیر خلاصه منهج الصادقین: مسمی به خلاصه المنهج (شش مجلد). تهران: اسلامیه. (1363ش).
کواز، محمدکریم. سبک شناسی اعجاز بلاغی قرآن. ترجمۀ سیدحسین سیدی. تهران: سخن. (1386ش).
محلی، محمد بن احمد. تفسیر الجلالین. بیروت: مؤسسه النور للمطبوعات. (1416ق).
میر، مستنصر و عبدالرئوف، حسین. فنون و صنایع ادبی در قرآن. در مطالعۀ قرآن به منزلۀ اثری ادبی: رویکردهای زبانی- سبک‌شناختی. ترجمۀ ابوالفضل حری. تهران: نیلوفر. (1390ش). میرزا سوزنی، صمد. ترجمه اسامی خاص مشکلات و راهکارها. مطالعات ترجمه، سال ششم، شماره 21 ، صص. 7-24. (1387ش).
هدایی، علیرضا. نقدی بر ترجمۀ مفاهیم بنیادی قرآن مجید. کتاب ماه دین، ش. 43، صص. 3-7. (1380ش).
Abdel-Haleem, M.A.S.. The Qur'an: A New Translation. New York: Oxford University Press. (2004).
Abdelwali, M.. The loss in the translation of the Qur’an. The Translation Journal, 11(2). Retrieved from http://www.translationjournal.net/journal/00toc.htm (2007).
Abdul-Raof, H.. Qur’an Translation: Discourse, Texture and Exegesis. London: Curzon. (2001).
Al Ghamdi, S. A. S.. Critical and Comparative Evaluation of the English Translations of the Near-Synonymous Divine Names in the Quran. Unpublished PhD dissertation, The University of Leeds. (2015).
Al-Hilali, M. T., and Khan, M. M.. Translation of the Meanings of the Noble Qur'an in the English Language. Madina: King Fahd Complex for the Printing of the Holy Qur'an. (1983).
Al-Mulla, S.. The Question of the Translatability of the Qur’an, With Particular Reference of Some English Versions. Unpublished PhD Thesis: University of Glasgow. (1989).
Arberry, A. J.. The Koran Interpreted. London: George Allen & Unwin. (1955).
Baker, M.. In Other Words: A Course Book on Translation. London and New York: Routledge. (1992/2018).
Farahani, M. & Amjad, F.. Problems and Strategies in English Translation of Quranic Divine Names. International Journal of Linguistics, 5(1), pp. 128-142. (2013).
Fernandes, L.. Translation of names in children' s fantasy literature: Bringing young reader into play. [On-line]. Available at http://www.iatis.org/newvoices/issues/2006/fernandes-paper-2006.pdf. (2006).
Hervey, S., & Higgins, I. (1992). Thinking Translation. London and New York: Routledge. (1992)
Irving, T. B.. the Qur'an: the First American Translation. Brattleboro: Amana Books. (1985).
Leppihalme, R..Culture Bump: An Empirical Approach to the Translation of Allusions.UK: British Library. (1997).
Nasr, S. H.. The Study of Quran: A New Translation and Commentary. New York: Harper Collins Publisher. (2015).
Nazerian, S., & Abassian, G.. Translation of the Qur'anic Divine Attributes: (a Gender-Based Approach to the Problems and Strategies). Retrieved from https://www.researchgate.net/publication/312196923. (2017).
Newmark, P.. A textbook of translation. London: Prentice Hall International. (1988).
Pickthall, M.. The Meaning of the Glorious Qur'an: An Explanatory Translation. London: George Allen & Unwin Ltd. (1930/1969).
Rodwell J.. The Koran—Translated from the Arabic. London: J.M. Dent & Co. (1861).
Sale, G. (1734). The Koran Commonly Called the Al-Koran of Mohammed. New York: W. Allison Co. (1734).
Särkkä, H.. Translation of proper names in non-fiction texts [on-line]. Available at http://translationjournal.net/journal/39proper.htm. (2007).
Yusuf Ali, A.. Preface. The Holy Qur’an: Translation and Commentary. By Ali. Jeddah, Arabia: Dar Al-Qiblah. (1934/1982).