بازنمائی تصور انسان وار و ناانسان وار از خدا در ترجمه های انگلیسی و فارسی قرآن مجید: موردپژوهی «ید» و «ساق»

نوع مقاله : مقالات علمی پژوهشی

نویسندگان
1 استادیار گروه مترجمی زبان انگلیسی، دانشکده ادبیات فارسی و زبانهای خارجی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران
2 کارشناسی ارشد مترجمی زبان انگلیسی، پردیس خودگردان تحصیلات تکمیلی دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران
چکیده
یکی از بزرگ­ترین دشواری­های مترجمین قرآن در ترجمه آیاتی بوده است که در آن‌ها، حداقل در ظاهر، وجوه جسمانی و انسان­وار به الله، منسوب شده است. این مقوله­ چالش­برانگیز که همواره معرکه آرای فلاسفه، متکلمین و به تبع آن‌ها مفسرین بوده است، در صورت نگاه دقیق به زوایای کلامی مفاهیم مطرح در باب خداوند، می­تواند تأثیر مستقیمی در ترجمه قرآن داشته باشد. پژوهش حاضر در صدد است، تا ترجمه آیاتی از قرآن مجید، شامل «ید» و «ساق» در ارتباط با خداوند را واکاوی و نحوه مواجهه مترجمان فارسی و انگلیسی را با این آیات بررسی نماید. بدین منظور تمامی آیات حاوی این کلمات، احصا و سپس نحوه برگردان آن‌ها در 18 ترجمه انگلیسی و 12 ترجمه فارسی بررسی شد. نتایج نشان داد که در 79 درصد از موارد، ترجمه انسان­وار و در 21 درصد دیگر، ترجمه ناانسان­وار از این واژه‌ها ارائه شده است. به علاوه، تفاوت قابل­ ملاحظه‏ای بین ترجمه­های انگلیسی و فارسی در خصوص گرایش به (نا)انسان­وارگی در ترجمه این آیات مشاهده شد. نتایج بررسی، حاکی از آن است که انگاره­های خداشناختی غالب مترجم و نیز جامعه مقصد ترجمه، نقش مهمی در تصمیم­گیری­های وی در خصوص این بعد­ چالش­برانگیز متن دارد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


Ahmadizadeh, Hasan, Naghd va barrasi se tasavor az khoda dar falasafeie masihi, Jostarhaie falsafe din, No 10, Pp.1-20, (1394).
Al-Mashadi, Mohammad, Tafsir kanz-ol-daghaegh va bahr-ol-gharaieb, Tehran, Shams-o-zzoha, (1387).
Alavinejad, Seyed Heydar, Tarjomehpaziri Quran va ketab-e moghaddas, Pajoheshhaie Qurani, No 44, Pp 26-57, (1384).
Alizamani, Amir Abbas, Emkan-e sokhan goftan az khoda az didgah-e William Alston, Ghabasat, No 25, Pp 101-121, (1381).
Alizamani, Amir Abbas, Elm, aghlaniat va din: daramadi bar kalam-e jaded, Ghom, Daneshgah Ghom, (1383).
Amin, Mojtahede, Makhzan-ol-erfan dar tafsire Quran-e-majid, Esfahan, Neshat, (1336).
Armstrong, Karen, Khodashenasi az Ebrahim ta konoon: dine Yahood, Masihiat, va Islam, Tarjomeh Mohsen Sepehr, Tehran, Markaz, (1383).
Barazesh, Alireza, Tafsir Ahl-e-beit, Tehran, Amirkabir, (1394).
Eshkevari, Mohammad ben Ali, Tafsir sharif Lahiji, Tehran, Elmi, (1390).
Ghazzali, Abu Hamed, Meshkat-ol-anvar, Tehran, Amirkabir, (1364).
Ghoreishi, Seyed Mohammad Hossein, Jahanjooyan, Taher, Barrasi nemoone-ha-ee az enekas-e ideology-e motarjeman dar tarjome Quran, Pajoohesh-haye Islami, No 8, Pp 127-155, (1391).
Hasanzadeh, Saleh, Seir va tatavvor mafhoom khoda dar falsafe gharb az Hobbes ta Newton, Ayeneh Marefat, No 9, (1385).
Heydari, Abd-o-Reza, (3/4/1391), Mohsenieh Hazrat Om-ol-Hossein, : http://mohsenie-omalhossain.blogfa.com/post/114
Javadi Amoli, Abdollah, Tasnim, Ghom, Asra, (1390).
Javaheri, Seyyed Mohammad Hasan, Pajooheshi dar anvae tarjome Quran-e-karim, Pajoheshhaie Qurani, No 42-43, Pp-136-159, (1384).
Kamelan, Mohammad Sadegh, Tashbih va tanzih az didgah Mohioddin, Nameh Mofid, No 3, Pp 107-132, (1374).
Kamelan, Mohammad Sadegh, Khoda dar Ayene jamal va jalal, Nameh Mofid, No 1, Pp 135-154, (1374).
Kamelan, Mohammad Sadegh, Tashbih va tanzih az didgah-e Molavi, Nameh Mofid, No 8, Pp 79-96, (1375).
Malekian, Mostafa, Mehr-e mandegar, Tehran, Niloufar, (1387).
Molaei, Meisam, Abdollahi, Mohammad Ali, Tasavor az khoda va naghsh-e an dar manashenasi ousaf-e elahi, Pajooheshname falsafe din, No 23, Pp 103-126, (1393).
Owen, Huw Parri, Didgah-ha darbareh khoda, Tarjomeh Hamid Bakhshandeh Abkenar, Ghom, Eshragh, (1380).
Razi, Abolfotooh, Rozoljenan va rooholjenan fi tafsir-ol-Quran, Mashad, Bonyad pajooheshhaie Islami astan ghods razavi, (1371).
Saeidi, Golbaba, Farhang estelahat erfani Ibn-e-Arabi, Tehran, Shafiee, (1387).
Sajjadi, Seyed Ebrahim, Bayeste-haie motarjem Quran, Pajoohesh-haie Qurani, No 42-43, Pp 64-97, (1384).
Shirkhani, Mohammad Reza, Darabi, Fereshteh, Tasir-e mabani eteghadi-e Motazele va Ashaere bar ravand-e tarjome Quran-e-karim, Faslname motaleat-e tarjome, No 41, Pp 33-45, (1392).
Stace, Walter Trence, Din va negareshe novin, Tarjomeh Ahmad Reza Jalili, Tehran, Hekmat, (1377).
Swinburne, Richard, Aya khoda-ee hast?, Tarjome Mohammad Javedan, Ghom, Mofid, (1381).
Tabari, Mohammad ben Jarir, Tafsir-ol-Tabari, Makkeh, Darolelm-ol-ketab, (1424).
Tabatabaee, Seyed Mohammad Hasan, Tafsir-ol-Mizan, Ghom, Darolelm, (1366).
Toosi, Mohammad ben Hasan, Altebyan fi tafsir al-Quran, Beirut, Dar ehya altorath al-Arabi, (1420).
Zamakhshari, Mohammad, Tafsir Kashshaf, Ghoghnoos, (1389).
Quranic sources:
Ayati, Abdolmohammad, Tarjome Quran-e Karim, Tehran, Soroosh, (1371).
Ansarian, Hossein, Tarjome Quran Karim, Tehran, Osveh, (1383).
Bahrampoor, Abolfazl, Tarjome Quran Karim, Tehran, Talavat, (1387).
Elahi Ghomsheie, Mahdi, Tarjome Quran, Ghom, Fatemeh Zahra, (1380).
Fooladvand, Mohammad Mahdi, Tarjome Quran Karim, Tehran, Jomhoori Islami, (1388).
Haddad Adel, Gholamali, Tarjome Quran karim, Mashad, Astan Ghods Razavi, (1390).
Khorramdel, Mostafa, Tarjome tafsir-e noor, Tehran, Ehsan, (1370).
Khorramshahi, Bahaoddin, Tarjome Quran Karim, Tehran, Doostan, (1392).
Makarem Shirazi, Naser, Tarjome Quran Karim, Tehran, Daftar-e motaleat tarikh va maaref-e Islami, (1380).
Moezzi, Mohammad Kazem, Tarjome Quran, Tehran, Osveh, (1372).
Mojtabavi, Seyed Jalaloddin, Tarjome Quran Karim, Ghom, Moasseseh farhangi va ettelaresani Tebyan, Ketab-e electroniki, (1393).
Sadeghi Tehrani, Mohammad, Tarjoman-e Vahi, Ghom, Shokraneh, (1392).