ترجمه پذیری تعابیر تشبیهی و استعاری در قران کریم با تکیه بر ترجمه های فرانسوی حمیدالله و کازیمیرسکی

نوع مقاله : مقالات علمی پژوهشی

نویسندگان
1 کارشناسی ارشد مترجمی زبان فرانسه دانشگاه الزهرا (س)
2 دانشیار گروه فرانسه دانشگاه الزهرا (س)
چکیده
"تشبیه" و "استعاره" دو آرایه‌ ادبی هستند که ترجمه‌ آنها همواره مشکل می‌نماید؛ چراکه اساس ارتباط آنها همانند ارتباط میان دو موجود است. از آنجاکه مضامین فرهنگی در "تشبیه" و "استعاره" وروابط بین آن دو لزوماً در زبان مقصد به مانند زبان مبدأ نیست، از این رو به نظر می‌رسد این رابطه باید به گونه‌ای در ترجمه انعکاس یابد. در ‌‌این پژوهش ابتدا ترجمه‌‌ "تشبیه" و "استعاره" مورد مطالعه قرار گرفته، سپس با نگاهی بر دو ترجمه‌ فرانسوی قرآن از محمد حمیدالله و آلبرت کازیمیرسکی، چگونگی ترجمه‌پذیری "تشبیه‌ها" و "استعاره‌های" موجود در ‌‌آیات انتخابی ،به صورت مقایسه‌ای مورد بررسی قرار گرفته است. از ازاهداف این بررسی ،مطالعه‌ روش‌های مختلف در ترجمه‌ این آرایه‌ها در قرآن‌کریم است. در چهارچوب ‌‌این مقاله، از میان ‌‌آیات ، 10 ‌‌آیه به عنوان نمونه آورده شده است که برآیند پژوهش نشان می‌دهد که دو مترجم از شیوه‌های گوناگون ترجمه در جهت تلاش برای حفظ معانی عظیم قرآن، بیش‌تر شیوه‌ تحت اللفظی را در انتقال دو آرایه به کار برده‌اند تا صورت نیز علاوه بر معنی حفظ شود اما در مواجهه با آیات دارای عناصری با بار فرهنگی به توضیحات نیز روی آورده‌اند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


* قرآن، ترجمه محمد مهدی فولادوند، دفتر مطالعات تاریخ و معارف اسلامی، چاپ ششم، (1388ش).
1- ابن کثیر، اسماعیل ابن عمر، تفسیر ابن کثیر، دارالکتب العلمیه: بیروت، (قرن 8 ه ق).
2- البعلبکی، روحی، فرهنگ عربی- فارسی المورد، ترجمه محمد مقدس، امیرکبیر: تهران، (1385ش).
3- امانی، رضا/ شادمان،‌ یسرا، "چگونگی معادل‌یابی استعاره‌‌‌های قرآنی در فرایند ترجمه"، مطالعات قرآن و حدیث، ، شماره 2، سال پنجم، (1391ش).
4- بحرانی، سید هاشم، البرهان فی تفسیر القرآن، ترجمه عبدالله صالحی نجف آبادی، ذوی القربی، قم: (1391ش).
5- پارسایار، محمد، فرهنگ معاصر فرانسه- فارسی، فرهنگ معاصر: تهران، (1385ش).
6- حدادی، محمود، مبانی ترجمه، چاپ اول، رهنما: تهران،(1384ش).
7- خرمشاهی، بهاء الدین، بررسی ترجمه های امروزین فارسی قرآن کریم، موسسه فرهنگی ترجمان وحی: قم، (1388ش).
8- خرمشاهی، بهاءالدین، رویای ترجمه بی غلط قرآن، جاویدان: تهران، (1376ش).
9- خرمشاهی، بهاءالدین، قرآن پژوهی، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی: تهران، (1389ش).
10- زمانی، بهاره/ امام، عباس،" ترجمه تشبیه در قرآن کریم"، فصلنامه علمی-پژوهشی مطالعات ترجمه، شماره 34، سال نهم، (1390ش).
11- طباطبائی، محمد حسین، ترجمه تفسیر المیزان، ترجمه محمد باقر موسوی همدانی، جامعه مدرسین حوزه علمیه قم دفتر انتشارات اسلامی: قم، (1374ش).
12-قطب، سید، تصویرسازی هنری در قرآن، ترجمه زاهد ویسی، آراس:‌ سنندج، (1388ش).
13- قطب، سید، ترجمه تفسیر فی ظلال القرآن، مترجم / مصحح: خامنه‌‌ای، علی، رهبر جمهوری اسلامی ‌‌ایران، تهران، (1318ش).
14- قرائتی، محسن، تفسیر نور، مرکز فرهنگی درسهایی از قرآن: تهران، (1376ش).
15-کاظمی اسفه (و دیگران)، ابراهیم، فرهنگ فرانسه-فارسی، رهنما: تهران، (1379ش).
16- لازار، ژیلبر، فرهنگ فارسی-فرانسه، مهر ‌‌ایران: تهران، (1381ش).
17-معین، محمد، فرهنگ فارسی معین(یک جلدی)، فرهنگ نما با همکاری کتاب آراد: تهران، (1387ش).
18-معلم،مرتضی، فرهنگ کامل جدید فارسی-فرانسه (دوجلدی)، امیرکبیر:‌‌تهران، (1388ش).
19-مطعنی، عبدالعظیم ابراهیم محمد، ویژگی های بلاغی بیان قرآنی، ترجمه دکتر سید حسین سیدی، سخن: تهران، (1388ش).
20- مکارم شیرازی ، ناصر و دیگران ، تفسیر نمونه ، 27 جلد ، چاپ سی و‌یکم، دارالکتب الاسلامیه: تهران ، (1373ش).
21- هاوکس، ترنس، استعاره، ترجمه‌ی فرزانه طاهری، نشر مرکز: تهران، (1377ش).
22- یاسوف، احمد، زیبایی شناسی واژگان قرآن، ترجمه دکتر سید حسین سیدی، سخن: تهران، (1388ش).
منابع لاتین
1-Le Koran, traduction d’A. Kasimirski, Charpentier, Paris (1840).
2-Le Coran, traduction de M. Hamidullah, le club français du livre, (1966).
3-Asad, M. The Message of the Qur’an, Gibraltar: Daral-Andulus, (1980).
4-Berman, Antoine. Pour une critique des traductions: JohnDonne, Gallimard, (1995).
5-Boisclair, Martin. «Trahison ou fidélité : l’effet produit chez le lecteur lisant un texte littéraire traduit », (M.A. diss.Université Laval), (1998).
6-Grigore, George, « La traductibilité de la métaphore coranique », Caietele Institutului Catolic II, page 88, (2001).
7-Herbulot, Florence, « La Théorie interprétative ou Théorie du sens : point de vue d’une praticienne », Meta journal des traducteurs / Meta: Translators' Journal, vol. 49, n° 2, )2004(.
8-Larousse Dictionnaire de français Compact, Paris, Larousse, )2011(.
9-Larson, Mildred, Meaning-Based Translation, University Press of America, (1998).
10-Mameri, Ferhat, « Le concept de la Littéralité dans la traduction du Coran », Thèse de doctorat, Université Mentouri, Constantine, (2005) ]En ligne[. Disponible sur bu.umc.edu.dz