نقد واژگانیِ ترجمه موسوی‌گرمارودی از قرآن‌کریم (با تکیه بر سطح معنایی ـ لغوی گارسس)

نویسنده
دانشگاه اصفهان
چکیده
یکی از نقدهایی که بر ترجمه‌های متون مختلف از جمله قرآن‌کریم، قابل اعمال است، نقد واژگانی می‌باشد. از جمله الگوهای ارائه شده در این نوع نقد، مبتنی برآرای گارسس است.
پژوهش حاضر در نظر دارد تا انتخاب­های واژگانی ترجمه موسوی‌گرمارودی از قرآن‌کریم را براساس سطح معنایی ـ لغوی الگوی گارسس، مورد نقد و ارزیابی قرار دهد. برای این منظور ابتدا و به‌طور مختصر نظریه گارسس معرفی و سپس موارد قابل کاربستِ این نظریه بر مثال­های مستخرج از ترجمه مذکور، تحت عناوین جداگانه و به‌طور مفصل، ذکر می­شود.
مهم­ترین یافته­های این پژوهش که با روشی تحلیلی توصیفی نگاشته شده، بیانگر آن است که واژگان ترجمه گرمارودی از منظر مؤلفه­های نظریه گارسس، قابل نقد و ارزیابی است. این ترجمه هم توضیحی ـ توضیح تفسیری و واژگانی ـ است و هم موارد بی­شماری از همانندی و معادلسازی ـ معادل مرسوم و غیر مرسوم ـ، قبض و بسط واژگانی و همچنین انتقالِ ابهام را در خود دارد.

کلیدواژه‌ها


* قرآن‌کریم
1- آذرنوش، آذرتاش و دیگران، ترجمه قرآن، تهران، نشر کتاب مرجع، (1389ش).
2- احمدی، محمدرحیم، نقد ترجمه ادبی، چاپ1، تهران: رهنما، (1395ش).
3- بی‌آزار شیرازی، عبدالکریم،  قرآن ناطق، چاپ1، تهران: نشر فرهنگ اسلامی، (1376ش).
4- جواهری، سیدمحمدحسن، درسنامه ترجمه، اصول مبانی و فرایند ترجمه قرآن، چاپ1، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، (1389ش).
5- صفوی، کوروش، فرهنگ توصیفی معناشناسی، چاپ1، تهران: فرهنگ معاصر،(1384ش).
6- لطفی پورِ ساعدی، کاظم، درآمدی به اصول و روش ترجمه، چاپ10، تهران: مرکز نشر دانشگاهی (1390ش).
7- موسوی‌گرمارودی، علی، ترجمه قرآن، تهران: نشر قدیانی، چاپ3، (1387ش).
8- أندلسی، أبوحیان، البحر المحیط فی التفسیر، بیروت: دار الفکر، (1420ق).
9- سیوطی، جلال الدین، الاتقان فی علوم القرآن، جزءان، بیروت: دار الکتاب العربی، (1999م).
10- طوسی، محمدبن حسن، التبیان فی تفسیر القرآن، چاپ1، ج7، بیروت: دار إحیاء التراث الأدبی، (بی­تا).
11- طبرسی، فضل بن الحسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ط1، تهران: ناصرخسرو، (1372ش).
12- قرطبی، محمد بن أحمد، تفسیراالقرطبی، عشرون جزءا، بیروت: دار الفکر، (بی­تا) .
13- مختارعمر، احمد، علم الدلاله، القاهره: عالم الکتب، (1998م).
14- نیومارک، بیتر، الجامع فی الترجمة، ترجمه وإعداد: أ.د. حسن غزاله، بیروت: دار و مکتبه الهلال، (2006م).
15- Garces, C. V.."A methodological proposal for the assessment of translated literary works." Babel, 40, 77-101. (1994)
16- خوشرنگ، مجتبی، «معناشناسی نحوی حال در قرآن‌کریم»، پایان­نامه دانشگاه اصفهان، (1389ش).
17- رشیدی، ناصر و فرزانه، شهین، «ارزیابی و مقایسه دو ترجمه فارسی از رمان انگلیسی دن کیشوت اثر میگوئل دو سروانتس براساس الگوی گارسس» (1994م)، مجله زبان و ادب فارسی، دانشگاه آزاد اسلام سنندج، شماره 15، صص 41-56، (1392ش).
18- طیبی، اکرم،  «بررسی فرآیند اسمی شدگی در ترجمه اولین زن و مرد مترجم فارسی قرآن مجید»، مجموعه مقالات دانشگاه علامه طباطبایی، شماره 220، صص 901-916، (1386ش).
19- فرحزاد، فرزانه، نقد ترجمه: «ارائه مدلی سه وجهی»، مجله پژوهش‌نامه، شماره 88، صص 30-48، (1390ش).
20- کرمی، عسکرعلی و رحیمی، محمد، «بررسی ساختار جمله­های حالیه در ترجمه­های فارسی قرآن (ترجمه­های الهی‌قمشه­ای، آیتی، بروجردی و انصاریان)»، مجله پژوهش­های زبا‌‌‌ن‌شناختی قرآن، سال 5، شماره 9، صص 57-68، (1395ش).
21- مختاری اردکانی، محمدعلی، «چهارچوبی نظری برای ارزیابی ترجمه»، مجله مترجم، شماره ۲۵، صفحه ۵۰-۵۸، (۱۳۷۶ش).