A Review of Persian translation of Quran (Case study: the Tenth-Century Translation)

Authors
H. tak tabar firoozjai 1
M. naseri 2
1 university of qom
2 the university of qom
Abstract
Holy Quran has been translated into Persian several times and on the other hand, a lot of criticism and review have been done concerning the Persian translations of the Quran. Meanwhile, the Tenth-Century Translation of Quran has not been studied so far, in spite of its attractions and strengths. So in this regard, the authors of this paper seek to introduce and explain this unknown translation based on the descriptive - analytic method to assess the success of the translation in conveying the divine message to Persian language. The results show that this translation is not often faithful to the grammatical structures of the Holy Quran. The most important strengths of the Tenth-Century Translation are as follows: exact Persian equivalents, precise meanings of Quranic words, considering the deep structures of Holy Verses in translation, paying attention to the morphological and literal and rhetorical characteristics of the Holy Quran.

Keywords

*قرآن‌کریم
1- ابن‏ابى‏زمنین، محمد بن عبدالله، تفسیر ابن ابى زمنین‏، ط1، بیروت: ‏دار الکتب العلمیة، منشورات محمد علی بیضون، (‏1424ق‏).
2 – ابن‌عقیل، بهاءالدین عبدالله، شرح ابن عقیل، شرح محمد محی‌الدین عبدالحمید، ج1، طهران: انتشارات ناصر خسرو، (1964م).
3 – ابن منظور، أبو الفضل جمال الدین محمدبن مکرم، لسان العرب، دار صادر، (2003م).
5- ابن‏جزى، محمد بن احمد، التسهیل لعلوم التنزیل،‏ تحقیق: عبد الله خالدى، ط1، بیروت‏: شرکة دار الأرقم بن أبی الأرقم‏، (1416ق).
6- ابن‏جوزى، عبدالرحمن بن على‏، تذکره الأریب فی تفسیر الغریب (غریب القرآن الکریم)، ط1، بیروت: ‏دار الکتب العلمیة، منشورات محمد علی بیضون، (‏1425ق).
7- ابن‏هائم، احمدبن محمد، التبیان فى تفسیر غریب القرآن، تحقیق: ضاحى عبدالباقى محمد، ‏ ط1، بیروت‏: دار الغرب الإسلامی‏، (1423ق‏).
8- ابن‌هشام، جمال‌الدین، مغنی اللبیب عن کتب الاعاریب؛ تحقیق مازن المبارک؛ بیروت: بی‌نا، (1979م).
9- أبوعبیدة، معمر بن مثنی، «مجاز القرآن»، بی‌مک، مکتبةالخانجی، (1381ش).
10- ابوالفتوح رازى، حسین‌بن‌على، ‏روض الجنان وروح الجنان فی تفسیر القرآن، تصحیح: محمدمهدى‏ ناصح، مشهد: آستان قدس، (‌1408ق‏).
11- باطنی، محمدرضا، پیرامون زبان و زبان شناسی، چاپ دوم، تهران: مؤسسه انتشارات آگاه، (1376ش).
12-  بغوى، حسین بن مسعود، تفسیر البغوى المسمى معالم التنزیل‏، محقق: عبد الرزاق مهدى، ط1، ‏بیروت: ‏دار إحیاء التراث العربی‏، (1420ق‏).
13- بی‌آزار شیرازی،  عبدالکریم، ‌قرآن ناطق، بی‌مک: دفتر نشر فرهنگ اسلامی‌، (‌1376ش).
14- بیضاوى، عبدالله بن عمر، أنوار التنزیل و أسرار التأویل (‌تفسیر البیضاوى)، اعداد: محمد عبدالرحمن مرعشلى، ‏بیروت:‏ دار إحیاء التراث العربی: (1402ق).
15- تفتازانی، سعد الدین، مطول، قم: مکتبة الدواری: (‌1409ق).
16- ترجمه قرآن (‌دهم هجرى)، کوشش: على رواقى، تهران‏: فرهنگستان زبان و ادب فارسى، (‌1383ش‏).
17- ثعالبى، عبدالرحمن‌بن‌محمد، تفسیر الثعالبى المسمى بالجواهر الحسان فى تفسیر القرآن‏، تحقیق: عادل احمد ابوسنه و عبدالفتاح‏ معوض و على محمد عبدالموجود، ط1، بیروت‏: دار إحیاء التراث العربی، ‏(‌1418ق‏).
18- ثعلبى، احمدبن‌محمد، الکشف و البیان المعروف تفسیر الثعلبی‏، تحقیق: ابى محمد ابن عاشور، چاپ اول، بیروت‏: دار إحیاء التراث العربی، (1422ق‏).
19- جرجانی، عبدالقاهر، أسرارالبلاغة، ترجمه: جلیل تجلیل. تهران: انتشارات دانشگاه تهران (1370ش).
20- حسان، تمام، 2000م، الاصول دراسةإبستیمولوجیة للفکر اللغوی عندالعرب، القاهره: عالم الکتب، (‌2000م).
21 - حسن، عباس1975م النحو الوافی، ج1، ط5؛ مصر: دارالمعارف، (‌1975م).
22 - حسنى واعظ، محمود بن محمد، دقائق التأویل وحقائق التنزیل‏، تحقیق: جویا جهانبخش، ط1، تهران‏: میراث مکتوب، (‌‏1381ش‏).
23- خازن، على‌بن‌محمد، تفسیر الخازن المسمى لباب التأویل فی معانی التنزیل،‏ تصحیح: عبدالسلام محمدعلى‏ شاهین، ط1، بیروت‏: دار الکتب العلمیة، منشورات محمدعلی بیضون‏، (1415ق‏).
24 - خولی، محمد علی، قواعد تحویلیةللغةالعربیة، الریاض: دار المزینة، (‌1981م).
25 - دینورى، عبدالله بن محمد، تفسیر ابن وهب،  بیروت‏: دار الکتب العلمیة، منشورات محمد علی بیضون‏، (1424ق).‏
26 -رضایى اصفهانى، محمدعلى، ‏ترجمه قرآن، قم‏، دارالذکر، (1383ش)‏.
27 - سراج، رضا، ترجمه قرآن، چاپ اول، تهران‏: سازمان چاپ دانشگاه، (‏1390ق‏).
28- سمرقندى، نصر بن محمد، تفسیر السمرقندى المسمى بحر العلوم، ‏ تحقیق: عمرعمروى، ط1، بیروت: ‏دار الفکر، (1416ق)‏ 
29- سیواسى، احمد بن محمود، عیون التفاسیر، تحقیق: بهاء الدین دارتما، ‏ط1، بیروت‏: دار صادر‌، (1427ق‏)
30 - سیوطی، جلال الدین، ‌الاتقان فی علوم القرآن، بیروت: المکتبةالثقافیة. (1973م).
31- شعرانى، ابوالحسن‏، ترجمه قرآن، چاپ دوم، تهران‏: کتابفروشى اسلامیه، (‏1374ش).
‏32- شیخ علوان، نعمه‏الله بن محمود، الفواتح الإلهیه و المفاتح الغیبیه الموضحه للکلم القرآنیه و الحکم الفرقانیة، ط1، قاهره‏: دار رکابی للنشر، (1999م).
33 - صافى، محمود، الجدول فی إعراب القرآن وصرفه وبیانه مع فوائد نحویةهامة، ط4، دمشق‏: دار الرشید، (‌1418ق‏).
34 - طبرانى، سلیمان بن احمد، التفسیر الکبیر، ط1، اربد: دار الکتاب الثقافی‏،( 2008م‏).
35- طبرسى، فضل بن حسن‏، تفسیر جوامع الجامع، تصحیح: ابوالقاسم گرجى، ‏قم‏، بی‌نا، (‌1412ق)‏.
36 - طبرسى، فضل بن حسن‏، مجمع‌البیان فی تفسیر القرآن‏، تصحیح: یزدى طباطبایى، فضل‏الله‏، ط3،  تهران‏ ناصر خسرو، (‌1372ش)‏.
37 - غلایینی، مصطفی، جامع الدروس العربیة؛ ج3؛ ط10؛ تهران: انتشارات ناصر خسرو؛ (1968م).
38- فراء، یحیى بن زیاد، معانى القرآن، تحقیق: محمد على نجار، ‏ احمد یوسف‏نجاتى، ط2، قاهره‏: الهیئه المصریه العامه للکتاب، ‏(1980م).
39- قرشی، سیدعلی‌اکبر، قاموس در قرآن، ج3، چاپ سوم، تهران: دارالکتب الاسلامیة، (1361ش).
40- قرطبى، محمد بن احمد، الجامع لأحکام القرآن، ‏ ط1، تهران: ‏ناصر خسرو، (1364ش)
41 - قشیرى، عبدالکریم بن هوازن‏، لطائف الاشارات، ط3، تحقیق: ابراهیم بسیونى‏، قاهره‏: الهیئةالمصریةالعامةللکتاب، (‌‏2000م‏).
42- لطفی پورساعدی، کاظم، ‌درآمدی به اصول و روش ترجمه، تهران: نشردانشگاهی، (1387ش).
43- محلى، محمد بن احمد،  تفسیر الجلالین، ‏تحقیق: عبدالرحمن بن ابى‏بکر سیوطى، ط1، بیروت: مؤسسةالنورللمطبوعات، (‌1416ق‏).
44-  مقاتل بن سلیمان‏، تفسیر مقاتل بن سلیمان‏، محقق: شحاته، عبدالله محمود، ط1، بیروت:‏ دار إحیاء التراث العربی‏، (‌1423ق‏).
45 - مشکوه الدینی، مهدی1370هـ، دستور زبان فارسی بر پایه نظریه گشتاری، مشهد، انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد، (1370ش).
46– مکارم‌شیرازی، ناصر، تفسیرنمونه، ج26، چاپ هجدهم، تهران: دارالکتب‌الاسلامیة، (1378ش).
47- مکى‌بن حموش،‏ الهدایه إلى بلوغ النهایة، اشراف: شاهد بوشیخى، ط1، امارات- شارجه‏: جامعه الشارقه، (‏1429ق)‏.
48- نیومارک، پیتر، الجامع فی الترجمة، ترجمه: حسن غزالة، بیروت: مکتبةالهلال، (‌2006 م).
49- نحاس، احمدبن محمد، اعراب القرآن، حاشیه: عبدالمنعم خلیل ابراهیم‏، ط1، بیروت‏: دار الکتب العلمیة، (1‏142ق‏).
50- یزیدى، عبدالله بن یحیى، ‏غریب القرآن و تفسیره‏، تحقیق: محمدسلیم الحاج، ‏ ط1، بیروت‏: عالم الکتب، (‏1405ق‏).
51 - امانی، رضا، زربخش، لیلا، فرهادی، ام البنین، ‌»روش شناسی نقد ترجمه مجاز در قرآن‌کریم»، مجله پژوهش‌های ترجمه در زبان و ادبیات عربی، سال3، شماره6، (1392ش).
52- قلی‌زاده، حیدر، ‌»نقش ساختار دستوری در ترجمه قرآن‌کریم»، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، پژوهشکده فرهنگ و معارف قرآن، دانشنامه موضوعی قرآن، شماره3،  (1383ش).
53- Chomsky Noam1965 ;aspects of the theory of syntax ;M. I. T press;,)1965.(
54- Cook, V. J &2007 Newson ;Chomsky ,s universal grammar, Blackwell publishing, )2007( .
Quranic and Hadith Researches of Modares
Volume 3, Issue 6
January 2017
Pages 1-30