« ترجمه معنا شناختی عناصر فعلی- اسمی در قرآن »

نویسندگان
1 استادیار دانشگاه علوم ومعارف قرآن کریم کرمانشاه
2 دانشکده علوم قرآنی کرمانشاه
چکیده
ر زبانعربی کلمه از اسم، فعل و حرف تشکیل می­شود. وهرکدام از این عناصر در جایگاه خود معنای خاصی را به ذهن متبادر می­کند. در قرآن کریم که در اوج فصاحت و بلاغت است، به دقیق ترین شکل از این عناصر مدد گرفته شده است. از آن جا که واژگان وحی به طور دقیق و کامل، مفاهیم و معانی مورد نظر را منتقل می­کنند لذا ترجمه آیات نیز باید در نهایت دقت و ظرافت انجام شود. گروهای فعلی اساساً علاوه بر معنا بر عنصر زمان نیز دلالتی دارند، حال آنکه گروه های اسمی مقید به تخته بند زمان نیستند بلکه در گستره زمان ( گذشته، حال و آینده) جاری اند. در این میان برگردان عناصر فعلی قرآن در ترجمه های فارسی به جهت برابری های دو زبان مناقشه‌ای در پی ندارد و آنچه محل تأمل و بررسی است معادل گذاری عناصر اسمی است که غالباً در ترجمه های قرآن نادیده انگاشته شده و به عناصر فعلی برگردانده شده است. چنین مواجهه‌ای از سوی مترجمان نهایتاً موجب عدم تعادل میان معادل‌های ذکر شده با ما به ازای آن در متن اصلی گشته است. در این نوشتار تعدادی از ترجمه‌های آیات قرآن کریم که در آن از عناصر اسمی-فعلی استفاده شده، مورد بررسی قرار گرفته و معادل دقیق عنصر اسمی- فعلی برای آن برگزیده شده است. این پژوهش به روش توصیفی- تحلیلی نگاشته شده است.

کلیدواژه‌ها


* قرآن کریم
1- آلوسی، سیدمحمود، روح‌المعانی فی تفسیرالقرآن‌العظیم، تحقیق، بیروت، چاپ اول، دار الکتب العلمیه، (1415ق).
2- آیتی، عبدالمحمد، ترجمه قرآن، تهران: انتشارات سروش، چاپ چهارم، (1374ش).
3- ابن عاشور، محمدبن طاهر، التحریر والتنویر، بی‌جا، بی‌چا، (بی‌تا).
4- ابن عطیه اندلسی، عبدالحق بن غالب، محررالوجیز فی تفسیرالکتاب العزیز، بیروت، دارالکتب العلمیه، (1422ق).
5- احراری، حمید، درآمدی بر ترجمه معنا شناختی قرآن کریم، تهران، یادآوران، (1389ش).
6- الهی قمشه‌ای، مهدی، ترجمه قرآن، قم: انتشارات فاطمه الزهراء، چاپ دوم، (1380ش).
7- انصاریان، حسین، ترجمه قرآن، قم: انتشارات اسوه، چاپ اول، (1383ش).
8- اندلسی، ابوحیان محمدبن یوسف، بحر المحیط فی التفسیر، بیروت، دار الفکر، (1420ق).
9- بی‌آزارشیرازی، عبدالکریم، قرآن ناطق، بی‌جا، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، چاپ اول، (1376ش).
10- بیضاوی، عبدالله‌بن‌عمر، أنوار التنزیل و أسرار التأویل، بیروت، دار احیاء التراث العربی، (1418ق).
11- پورجوادی، کاظم، ترجمه قرآن، تهران: بنیاد دایره المعارف، چاپ اول، (1414ق).
12- جرجانی، عبدالقاهر، أسرارالبلاغه، تهران، دانشگاه تهران، مؤسسه انتشارات و چاپ، (1370ش).
13- حسینی همدانی، سیدمحمدحسین، انوار درخشان، تهران، کتابفروشی لطفی، چاپ اول، (1404ق).
14- خرمشاهی، بهاءالدین، ترجمه قرآن، بی‌جا: انتشارات اطلاعات، (بی‌تا).
15- درویش، محیی الدین،  إعراب القرآن و بیانه، سوریه، دار الارشاد، چاپ چهارم، (1415ق).
16- دعاس، حمیدان، قاسم، إعراب القرآن الکریم، دمشق، دارالمنیر و دارالفارابی، چاپ اول، (1425ق).
17- دهلوی، شاه ولی الله، ترجمه قرآن، مدینه: ملک فهد لطباعه المصحف الشریف، تحقیق عبدالحق بلوچ، عبدالغفور، شیخ محمدعلی، (1417ق).
18- رضایی‌اصفهانی، محمدعلی و همکاران، ترجمه قرآن، قم: مؤسسه تحقیقاتی فرهنگی دارالذکر، چاپ اول، (1383ش).
19- زمخشری، محمود، الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل، بیروت، دارالکتب العربی، چاپ سوم، (1407ق).
20- السامرایی، فاضل الصالح، التعبیر القرآنی، عمان، دارالعمار، چاپ چهارم، (1427ق).
21- سیبویه، ابو بشر، الکتاب، نشر ادب و حوزه، (1404ق).
22- صافی، محمودبن عبدالرحیم، الجدول فی إعراب القرآن، دمشق بیروت،  دار الرشید مؤسسه الإیمان، چاپ چهارم، (1418ق).
23- صفارزاده، طاهره، ترجمه قرآن، تهران: مؤسسه فرهنگی جهان رایانه کوثر، چاپ دوم، (1380ش).
24- طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، قم، دفتر انتشارات اسلامی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، چاپ پنجم، (1417ق).
25- طبرسی، فضل‌بن‌حسن، جوامع‌الجامع، تهران،  انتشارات دانشگاه تهران و مدیریت حوزه علمیه قم، (1377ش).
26- عاملی، علی‌بن‌حسین، الوجیز فی تفسیرالقرآن العزیز، تحقیق مالک محمودی، قم، دار القرآن‌الکریم، (1413ق).
27- فولادوند، محمدمهدی، ترجمه قرآن، تهران: دار القرآن الکریم، چاپ اول، تحقیق هیئت علمی دار القرآن الکریم، (1415ق).
28- فیومی، احمدبن محمد، ، المصباح المنیر، بی‌جا، مؤسسه دارالهجره، چاپ اول، (1405ق).
29- قمی مشهدی، محمدبن محمدرضا، کنزالدقائق و بحرالغرائب، تهران، وزارت ارشاد اسلامی، (1368ش).
30- گرمارودی، ترجمه قرآن، تهران: انتشارات قدیانی، چاپ دوم، (1384ش).
31- لطفی‌پورساعدی، کاظم، درآمدی به اصول و روش ترجمه، تهران، مرکز نشر دانشگاهی، چاپ هشتم (1387ش).
32- مجتبوی، سید جلال الدین، ترجمه قرآن، تهران: انتشارات حکمت، چاپ اول، ویراستار حسن استاد ولی، (1381ش).
33- مشکینی، علی، ترجمه قرآن، قم: انتشارات الهادی، چاپ دوم، (1381ش).
34- مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، دار القرآن الکریم، چاپ دوم، (1373ش).