«بازسازی مختصات واژگانیِ سبک‌ساز در ترجمه متن حدیث به فارسی»

نویسندگان
1 عضو هیئت علمی دانشگاه علامه ٠٩١٢٥٢١٠٩٩٧
2 دانشگاه علامه
چکیده
سبک‌شناسیِ زبانی از رویکردهای نوین زبان‌شناسانه در بررسی متون است که شیوه بیان متمایز در هر متن را تحلیل می‌کند و هدف و تأثیر آن را بررسی می‌کند. در این دانش فرض است که هر متن مختصات زبانی متمایزی دارد که از سویی به آن فردیت می‌بخشد و از سوی دیگر آن را به دیگر متون پیوند می‌دهد. از دیدگاه سبک‌شناسانه، متون بنا به مختصات همگرایی که دارند در دسته‌های قابل تشخیصی، یعنی در چارچوب گونه‌های متون، کنار هم می‌نشینند و با نوعی خط‌چین از یکدیگر متمایز می‌شوند. از آن‌جا که ترجمه نوشتاری نیز پدیده متن را در دستور کار خود دارد و عملا متنی را از یک زبان به زبان دیگر منتقل می‌کند، از دیدگاه سبک‌شناسی می‌توان ترجمه را بازسازیِ مختصات زبانی متن مبدأ در قالب عناصر زبان مقصد به‌طور نسبی دانست. بر مبنای رویکرد سبک‌شناسیِ لایه‌ای که مختصات متن را در پنج لایه آوایی، واژگانی، نحوی، معنایی و کاربردی مطالعه می‌کند، در مقاله پیش رو بر لایه واژگانیِ متن حدیث، به‌عنوان بخشی از گونه متن دینی، تمرکز می‌شود و پنج محور از مختصات واژگانیِ سبک‌ساز در متن حدیث به دست داده می‌شود. سپس نحوه بازسازی این پنج محور در زبان فارسی بررسی می‌گردد و چالش‌ها و راهکارهایی که این فرآیند پیش رو دارد مطالعه می‌شود. در این مطالعه، نمونه‌هایی از احادیث کتاب بحار الانوار به‌عنوان شاهد بحث تحلیل

کلیدواژه‌ها


1-     ابن منظور، لسان العرب، قاهره، دارالمعارف، (بی تا).
2-     البرزی، پرویز، مبانی زبان‌شناسی متن، چاپ اول، تهران، امیرکبیر، (1386ش).
3-     پالمر، فرانک، نگاهی تازه به معنی‌شناسی، ترجمه کورش صفوی، چاپ پنجم، تهران، کتاب ماد، (1387ش).
4-     چندلر، دانیل، مبانی نشانه‌شناسی، ترجمه مهدی پارسا، چاپ اول، تهران، سوره مهر، (1386ش).
5-     راغب اصفهانی، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، ط1، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، (1428ق).
6-     رواقی، علی، «سبک‌شناسی ترجمه­های قرآن»، دو فصلنامه آینه میراث، 11- 13، شماره12، بهار، (1380ش).
7-     رستمی، محمدحسن و حاجی آبادی، علیرضا، «تأثیر وجوه و نظائر در ترجمه­های معاصر فارسی (با تکیه بر واژه­ی فتنه)» مجله­ تحقیقات علوم قرآن و حدیث، 139-182، سال هفتم، شماره­ 1 (پیاپی13)، (1389ش).
8-     رضایی، علی­محمد، سبک‌شناسی ترجمه تفسیر طبری، پایان نامه کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی اراک، (1373ش).
9-     سیوطی، عبدالرحمن بن أبی بکر، الإتقان فی علوم القرآن، الجزء الأوّل، بیروت، دارالکتب العلمیّة، (1424ق).
10-  صفوی، کورش، از زبان‌شناسی به ادبیات، جلد اول، چاپ اول، تهران، سوره مهر، (1383ش).
11-  صفوی، کورش، از زبان‌شناسی به ادبیات، جلد دوم، چاپ سوم، تهران، سوره مهر، (1390ش).
12-  مجلسی، محمدباقر، بحار الأنوار، نرم افزار جامع الاحادیث 5/3، قم، مرکز تحقیقات کامپیوتری، (1390ش).
13-  فتوحی، محمود، سبک‌شناسی: نظریه­ها، رویکردها و روش­ها، چاپ اول، تهران، انتشارات سخن، (1391ش).
14-  فولادوند، محمدمهدی، ترجمه قرآن، چاپ سوم، تهران: دفتر مطالعات تاریخ و معارف اسلامی، (1377ش).
15-  موسی، خلیل، قراءات فی الشعر العربی الحدیث و المعاصر، دمشق، منشور الإتحاد الکتاب العرب، (2000م)
16-  ناظمیان، رضا و حاج مومن، حسام، «ساخت و بافت در ترجمه متون دینی: بررسی مقایسه­ای دو ترجمه از نهج البلاغه»، مجله ادب عربی دانشگاه تهران، 237- 254، شماره1، بهار و تابستان، (1392ش).
17-  ناهم، احمد، التناص فی شعر الرواد، ط1، بغداد، دار الشؤون الثقافیه العامّة، (2004م).
18-   Boase-Beier, Jean. (2004). Translation and style: a brief introduction. Language and Literature-Harlow -,13 (1), 9-12.
19-   ــــــــــ (2006). Stylistic approaches to translation. St. Jerome Pub.
20-   Frow, John. (2005). Genre. Landan & New York: Routledge.
21-   Heigham, Juanita & Croker, Robert. (2009). Qualitative Research in Applied Linguistics A Practical Introduction. New York and London: Macmillan.
22-   Verdonk, Peter. (2002). Stylistics. Oxford Introductions to language Study. Oxford: Oxford University Press.