1- دانشگاه تهران، دانشکده الهیات و معارف اسلامی
2- دانشیار
دانشگاه تهران
چکیده: (8585 مشاهده)
ورود مجاز در روایات از دیدگاه اغلب علمای اسلامی امری مقبول است؛ چنانکه آنان، گاه به صورت مستقل و گاه به صورت ضمنی آن را تایید کردهاند. در عین حال، برخی با پذیرش وقوع مجاز در روایات، عملاً به برداشتهای افراطی از بیانهای مجازی روایات دست زدهاند. در مقابل، گروهی دیگر، ورود هر نوع مجاز در گزارههای دینی را انکار و آن را مرادف کذب دانستهاند. از این رو، نقد و بررسی این دیدگاهها و مبانی کلامی که طیفی از نفی مطلق تا پذیرش بیقاعده را شکل میدهد، در شناخت رویکرد صحیح در حوزه معناشناسی و به تبع آن، ترجمه صحیح روایات، امری ضروری است. هر کدام از این دیدگاهها، بر مبانیای مبتنی است که صاحبان آنها نسبت به ماهیت معنا پذیرفتهاند؛ در این میان، رویکرد تأویلگرایی خردورزانه- که اغلب قائلان آن به عقلگرایی و برداشتهای قاعدهمند و منطقی از بیانهای مجازی متّصفاند- دیدگاهی مقبول و معقول در این حوزه به شمار میآید که اتخاذ آن به فهم و ترجمه صحیح روایات منجر میگردد. چنانکه، دستهای پرشمار از دانشمندان فریقین، مانند بخاری، مسلم، شیخ صدوق، سیدرضی، فیض کاشانی، مجلسی و قرضاوی، در آثار حدیثی خود بر همین مبنا، به استنباط و فهم معانی روایات پرداختهاند.
نوع مقاله:
مقاله تحقیقاتی |
موضوع مقاله:
علوم قرآن و حدیث دریافت: 1393/11/21 | پذیرش: 1394/6/2 | انتشار: 1394/11/20